Κυριακή 31 Αυγούστου 2008

Η αρχαία Πασσαρώνα

Στο λόφο «Καστρί» (υψ.761 μ.), στην περιοχή του χωριού Μεγάλο Γαρδίκι του Δήμου Πασσαρώνας, 10-11 χλμ. βόρεια-βορειοδυτικά της πόλης των Ιωαννίνων, σώζονται κατάλοιπα οχυρωμένης αρχαίας πόλης, ενώ στις παρυφές του λόφου, 2 χλμ. βόρεια της ακρόπολης, σώζονται λείψανα αρχαίου ναού. Στην περιοχή έχουν γίνει περιορισμένες συστηματικές ανασκαφές και επιφανειακές έρευνες από τον Δ. Ευαγγελίδη με συνεργάτη τον Σ. Δάκαρη υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Μικρής έκτασης διερευνητική ανασκαφική έρευνα διενεργήθηκε επίσης από τη ΙΒ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηπείρου.
Η θέση είναι φύσει και θέσει οχυρή με εξέχουσα στρατηγική σημασία καθώς δεσπόζει και ελέγχει το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, τη φυσική δίοδο προς την κοιλάδα του άνω ρου του Καλαμά αλλά και τα ορεινά περάσματα προς βορρά. Το ισχυρό τείχος ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους και περιβάλλει την επίπεδη κορυφή του κωνικού λόφου (διαστ. 260Χ150 μ.). Έχει μήκος 800 μ., πλάτος που κυμαίνεται από 3.20 μ. στη νότια πλευρά έως 3.60 μ. στις υπόλοιπες και σώζεται καλύτερα στο ανατολικό και νότιο τμήμα του.
Το νότιο, δυτικό και βόρειο σκέλος του τείχους σχηματίζουν μία καμπύλη (οφιοειδή στα βόρεια) γραμμή με ορθογώνιους πύργους και γωνιώδεις θλάσεις κατά διαστήματα, που διακόπτεται από δύο έως τέσσερα ανοίγματα-πυλίδες. Οι πύργοι έχουν πλάτος 6-7 μ., προέχουν κατά 4.20-6.00 μ. και φέρουν λαξευτή ταινία στις δύο ελεύθερες γωνίες. Το πιο βατό σημείο της θέσης, όπου καταλήγει ο τουρκικός δρόμος, είναι στη βόρεια πλευρά, όπου διακρίνονται μόνον ίχνη από το τείχος. Στη δυτική πλευρά διασώζονται δύο μικρές πυλίδες, η μία στη βορειοδυτική γωνία με πύργο στη μία της πλευρά, πλάτ. 1.60 μ., και μία νοτιότερα.
Το ανατολικό σκέλος του τείχους, που σε ορισμένα τμήματα σώζεται σε ύψος έως 3 μ., είναι αρτιότερα οχυρωμένο με πυκνότερους πύργους και θλάσεις καθώς στο τμήμα αυτό το ύψωμα παρουσιάζει ηπιότερες κλίσεις. Συγχρόνως εδώ βρίσκεται η κύρια πύλη της ακρόπολης που προστατεύεται από έναν ισχυρό πύργο ενισχυμένο στο εσωτερικό με δύο ζεύγματα σε σχήμα σταυρού. Στην πλευρά του πύργου προς την είσοδο διατηρείται ένα μεγάλο ορθογώνιο άνοιγμα για την ασφάλιση της πύλης με τη βοήθεια δοκαριού. Λίγα μέτρα δυτικά της πύλης διασώζεται μία θλάση και ένας άλλος πύργος. Μία άλλη πιθανή πύλη υπήρχε στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου.

Η καταστροφή του κτηρίου, όπως και όλης της ακρόπολης, συνδέεται με τη καταστροφή της Ηπείρου το 167 π.Χ. από τα ρωμαϊκά στρατεύματα τα οποία με απόφαση της ρωμαϊκής Συγκλήτου κατέστρεψαν 70 πόλεις, τις περισσότερες μολοσσικές, και οδήγησαν ως δούλους στην Ιταλία 150000 νέους και νέες για να κοσμήσουν το θρίαμβο του Αιμιλίου Παύλου (Στράβ. VII 7,3 [322], Πολύβ. 30, 15, Liv. XLV 34, Plin. NH IV 39). Στους χρόνους του Αυγούστου τοποθετείται η επαναχρησιμοποίηση του χώρου, πιθανόν ως έδρα τοπικού διοικητή. Οι μεσαιωνικές ταφές, που αποκαλύφθηκαν ανάμεσα στα αρχαία ερείπια και τα μεταγενέστερα επί τουρκοκρατίας οχυρωματικά έργα, είναι ενδεικτικές για τη διαχρονική εγκατάσταση στο χώρο και τη μεγάλη στρατηγική σημασία της θέσης.
Εμπρός από τη βόρεια πύλη του τείχους, στη φυσική κλίση της πλαγιάς, έχουν διαπιστωθεί από τον Σ. Δάκαρη κατάλοιπα διαμόρφωσης κοίλου ιδιότυπου θεάτρου, διαμέτρου περίπου 50 μ., που πιθανόν έφερε ξύλινα ικριώματα. Δεν αποκλείεται επίσης η ύπαρξη αγοράς στο εσωτερικό της ακρόπολης και γυμνασίου, όπως υποδεικνύει αναθηματική επιγραφή, στην οποία αναφέρεται κάποιος Αντιγονεύς αγωνοθέτης.
Για την ασφαλή ταύτιση της ακρόπολης στο λόφο «Καστρί» του Γαρδικίου με την αρχαία Πασσαρώνα οι φιλολογικές μαρτυρίες δεν είναι επαρκείς και τα ανασκαφικά δεδομένα παραμένουν πενιχρά. Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς (Πλούτ. Πύρρος 5.2) η Πασσαρών ήταν πρωτεύουσα του κράτους των Μολοσσών και έδρα του βασιλικού οίκου των Αιακιδών. Στην Πασσαρώνα πρέπει να κατέφυγε στα 465 π.Χ. ο νικητής της Σαλαμίνας Θεμιστοκλής αναζητώντας καταφύγιο στο βασιλιά Άδμητο ο οποίος σεβάστηκε τον ικέτη, γιατί μέγιστον ην ικέτευμα τούτο (Θουκ. Ι 136), δεν τον παρέδωσε στους απεσταλμένους Αθηναίους και Λακεδαιμονίους και τον φυγάδευσε δια ξηράς στις Μακεδονικές ακτές απ’ όπου δια θαλάσσης έφθασε στην Ασία. Επίσης είναι πιθανό στην Πασσαρώνα να δίδαξε ο Ευριπίδης την Ανδρομάχη στην πρώτη δεκαετία του Πελοποννησιακού πολέμου, όπως μπορεί κανείς να συμπεράνει από τα σχόλια του στίχ. 445.
Με την Πασσαρώνα συνδέεται άμεσα και ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος (Πλούτ. Πύρρος 5) όχι μόνον στο πλαίσιο της ευρύτερης αμυντικής του πολιτικής αλλά επειδή επρόκειτο για το κέντρο των γενεαλογικών παραδόσεων των Μολοσσών και την έδρα της μολοσσικής εξουσίας, όπου παρέμειναν βασιλιάς και άρχοντες. Ωστόσο το 295 π.Χ ο Πύρρος, παρά τη στενή σύνδεσή του με την αρχέγονη πρωτεύουσα των Μολοσσών και τον κατ’ εξοχήν σεβαστό θεό, τον Άρειο Δία, δεν δίστασε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του κράτους από την Πασσαρώνα στην Αμβρακία για να εξυπηρετήσει το πολιτικό και ιδεολογικό του πρόγραμμα και να διατηρήσει την ισχυρή του θέση μεταξύ των άλλων βασιλέων στο πλαίσιο των γενικότερων πολιτικών του επιδιώξεων (Στράβων VII. 7. 6.). Ωστόσο η Πασσαρών και το Ιερό του Αρείου Διός πρέπει να παρέμειναν το κέντρο των συνελεύσεων του Κοινού των Μολοσσών, σύμφωνα με τη ρητή βεβαίωση του Πλουτάρχου (Πύρρος 5): ειώθησαν οι βασιλείς εν Πασσαρώνι...ορκωμοτείν.
Ο Σ. Δάκαρης έχει ταυτίσει την αρχαία Πασσαρώνα με την ακρόπολη του Γαρδικίου με βάση τις παραπάνω φιλολογικές μαρτυρίες και τους παρακάτω ιστορικούς και τοπογραφικούς συσχετισμούς: Στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, νοτιoανατολικά και βορειοδυτικά της λίμνης Παμβώτιδας, διασώζονται δύο σημαντικές ακροπόλεις με ισχυρά τείχη, η ακρόπολη της Καστρίτσας και η ακρόπολη του Γαρδικίου, όπου πιθανόν υπήρχε κάποιος πυρήνας προϊστορικής ζωής. Εξάλλου, κατά μία άποψη, το τοπωνύμιο Πασσαρών υποδηλώνει λιμναίο οικισμό και πιθανόν συνδέει την προϊστορική εγκατάσταση στην περιοχή με τους πρώτους Μολοσσούς της λεκάνης των Ιωαννίνων, οι οποίοι κατά τον Σ. Δάκαρη προέρχονται από τη Δυτική Μακεδονία, πιθανόν από την περιοχή της Καστοριάς, όπου έχουν διαπιστωθεί λιμναίοι οικισμοί.

Το πλήρες κείμενο ΕΔΩ (Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία)

Σάββατο 30 Αυγούστου 2008

Σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη στις Αιγές


Τριάντα ένα χρόνια μετά τις ανακαλύψεις του καθηγητή Ανδρόνικου, ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας εξακολουθεί να φέρνει στο φως σημαντικά ευρήματα. Στις αρχές της εβδομάδας οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα ολόχρυσο αγγείο και ένα στεφάνι στο ιερό της Εύκλειας, στην Αγορά.
Στην Αγορά των Αιγών βρέθηκε ένα χρυσό στεφάνι, ίδιου σχεδόν μεγέθους και τεχνικής με αυτό του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β', ένα ολόχρυσο αγγείο. Στο εσωτερικό του μέσα σε νερό, η αρχαιολογική ομάδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) διέκρινε ένα χρυσό στεφάνι βελανιδιάς, πάνω σε ανθρώπινα οστά, ανάμεσα σε ρίζες.
Στις 26 Αυγούστου 2008, ανάμεσα σε αρχαία μπαζώματα στα βαθύτερα στρώματα της ανασκαφής, ένα μεγάλο χάλκινο αγγείο, εντελώς πράσινο από την οξείδωση, αποκαλύφθηκε μπροστά στα έκπληκτα μάτια του νεαρού εργάτη: «Νάρκη», φώναξε. Το εντυπωσιακό για τις διαστάσεις του κυλινδρικό σκεύος περιείχε ένα λίγο μικρότερο, απείραχτο από το χρόνο, λόγω του πολύτιμου υλικού του. Στο εσωτερικό του μέσα σε νερό, η ομάδα του ΑΠΘ διέκρινε ένα χρυσό στεφάνι βαλανιδιάς, πάνω σε ανθρώπινα οστά, ανάμεσα σε ρίζες.
Το εύρημα είναι πολύτιμο, παρόμοιο με εκείνο που είχε αποκαλύψει ο καθηγητής Ανδρόνικος το 1978 στον Τάφο του Πρίγκιπα.
Τα ευρήματα χρονολογούνται γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ. (περίοδος βασιλείας του Φιλίππου του Β').
Οι ανακαλύψεις αυτές αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για μια σειρά από λόγους: έχουν διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, η τεχνική σύνθεσή τους είναι υψηλή, ενώ πρόκειται για το πρώτο ταφικό εύρημα που εντοπίζεται στις Αιγές μετά το νεκροταφείο και τη Μεγάλη Τούμπα των βασιλικών τάφων.
Οι αρχαιολόγοι θα πρέπει τώρα να εξηγήσουν τους λόγους για τους οποίους ένα τέτοιο σύνολο βρέθηκε εκτός των ορίων του εκτεταμένου νεκροταφείου της βασιλικής νεκρόπολης και να κατανοήσουν την αιτία για την απόκρυψη των οστών ενός ανώνυμου, αλλά κάθε άλλο παρά τυχαίου νεκρού, στο πιο δημόσιο και το πιο ιερό από τα σημεία της οχυρωμένης πόλης.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που είναι υπεύθυνο των ανασκαφών έκανε λόγο σε ανακοίνωσή του για «συγκλονιστικά» ευρήματα, ενώ ανέφερε ότι έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την ασφάλειά τους.
Εκτιμάται ότι θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι το πολύτιμο στεφάνι και τα δύο εντυπωσιακά μετάλλινα αγγεία επανακτήσουν την αρχική τους μορφή. Μέχρι τότε το εύρημα θα αποτελέσει αντικείμενο εξειδικευμένων ερευνών και συνεργασίας ανάμεσα σε συντηρητές και χημικούς, ανθρωπολόγους, κ.λ.π.
Το ιερό της Εύκλειας, το οποίο αποκαλύφθηκε το 1982, αποτελούσε το πολιτικό κέντρο της αρχαίας πόλης.

Κυριακή 17 Αυγούστου 2008

Εξιχνιάζοντας τα μυστήρια της Ζωμίνθου (από την Καθημερινή)

Έχει βρει χρυσάφια, παλάτια, ασύλητους βασιλικούς τάφους, θησαυρούς που θα ζήλευαν πολλοί. Ο Γιάννης Σακελλαράκης είνια από τους χορτασμένους αρχαιολόγους. Με ανασκαφές μεγάλες στο ενεργητικό του όπως οι Αρχάνες. το Ιδαίον Άντρον στην Κρήτη αλλά και τα Κύθηρα. Από το 1959 σκάβει στην Κρήτη - τότε που συμμετείχε στην ανασκαφή του θολωτού τάφου στη Μυρσίνη της Σητείας.
Ήταν η δεύτερη μέρα της ανασκαφής του Ιδαίου Άντρου τα χρόνια της δεκαετίας του 1980, όταν η απάντηση ενός βοσκού στην ερώτηση που βόσκει τα πρόβατα του, άρχισε να τριγυρίζει έντονα στο μυαλό του. "Στη Ζώμυνθο"

Πρόσφατη έκπληξη η ορεία κρύσταλλος
Πριν από λίγες ημέρες η ανασκαφή έκρυβε νέες εκπλήξεις. Bρέθηκε επεξεργασμένη ορεία κρύσταλλος –ένα πολύτιμο εύρημα με ιερή διάσταση, καθώς στην αρχαιότητα θεωρούσαν ότι είναι μαγική ύλη– αλλά και κομμάτια μάλλον από επεξεργασμένο μετεωρίτη. Τα ευρήματα εντοπίστηκαν στο δωμάτιο 15, όπου σώζεται και τοίχος σε ύψος 2,5 μ. Εκεί, οι προηγούμενες έρευνες έφεραν στο φως περισσότερα από 60 αγγεία διαφόρων σχημάτων. Η ανεύρεση επτά πολυεδρικών αντικειμένων από ορεία κρύσταλλο που έχουμε στον Ψηλορείτη ήταν ευχάριστη έκπληξη κι ας είχαν βρεθεί ανάλογα ευρήματα και στο Ιδαίον Αντρο. Δύο αντικείμενα, ίσως από μετεωρίτη, επίσης προκαλούν χαρά: «Μη γράψετε ότι βρήκα μετεωρίτες», μας λέει ο Γ. Σακελλαράκης, εξηγώντας μας πώς οι Μινωίτες κατασκεύαζαν σφραγίδες απ’ αυτούς. Αν όμως το ευρύ κοινό εντυπωσιάζεται από τέτοια ευρήματα, εκείνος στέκεται σε εκείνα που έκρυβε ο χώρος 19. Στην αρχιτεκτονική του πολυπλοκότητα και δομή αλλά και σε όσα ευρήματα εντυπωσιάζουν τους βοτανολόγους και αρχαιοζωολόγους της ομάδας.
Φυτά και σπυρά, ζώα και μαλλί
Ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της ανασκαφής της Αρχαιολογικής Εταιρείας (με χορηγό την Εθνική Τράπεζα) μας έδωσε τη δυνατότητα να μάθουμε για τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Ζωμίνθου, τα είδη φυτών και σπόρων που χρησιμοποιούσαν, τα ζώα της περιοχής. «Πόσες δεκάδες χιλιάδες πρόβατα είχε η Κνωσός; Αυτά δεν εκτρέφονταν για το γάλα όπως νομίζαμε αλλά για το μαλλί. Ηταν το εξαγωγικό της προϊόν. Η Κρήτη δεν ήταν πλούσια μόνο για τα προϊόντα της γης της αλλά για τον Ψηλορείτη της. Αυτό ήταν η Ζώμινθος», επισημαίνει ο Γιάννης Σακελλαράκης, ο οποίος αυτό το διάστημα βρίσκεται στην ανασκαφή, και όσο και αν ακούγεται περίεργο δεν κολακεύεται με όλες αυτές τις ανακαλύψεις. Λέει πως δεν τον ενδιαφέρει ο επισκέπτης ο οποίος όταν πάει στη Ζώμινθο θα σταθεί στα 40 δωμάτια του ισογείου, στο μεγάλο πιθάρι που έπεσε από τον πρώτο όροφο και σώζει την εξαιρετική του διακόσμηση, στο εντυπωσιακό κεραμικό εργαστήριο, τον κεραμικό τροχό, τα δεκάδες αγγεία και εργαλεία, τα υπολείμματα φαγητού του κεραμουργού στη θέση εργασίας του, τη μικρή δεξαμενή στη μέση του χώρου με τον αγωγό που οδηγούσε σε διπλανό δωμάτιο. Ούτε από τα κονιάματα των τοίχων που φέρουν τοιχογραφίες οι οποίες παραπέμπουν στη Θήρα –μια Θήρα στην Κρήτη– αλλά και τα εκατόν πενήντα και πλέον ίχνη καμένου ξύλου, που φανερώνουν ότι το συγκρότημα κάηκε σε πυρκαγιά ύστερα από σεισμό. Οσο κι αν εμείς γοητευόμαστε από όλα αυτά, ο ανασκαφέας άλλα ζητάει από το κοινό που θα φτάσει ώς εκεί: «Να νιώσει τη μινωική γαλήνη». Πάντως, το διεπιστημονικό συνεργείο, αρχαιολόγοι, παλαιογεωγράφοι, τοπογράφοι, αρχαιοβοτανολόγοι, αρχαιοζωολόγοι κ.ά., από Ελλάδα, Γερμανία, Βρετανία, Ουγγαρία κ.α., έχουν πολλά να μελετήσουν για να βρουν ποιοι τελικά κατοικούσαν σε αυτό το διώροφο ίσως τριώροφο συγκρότημα, με τις δύο εισόδους. Μέχρι τώρα, όλα φανερώνουν ισχυρή οικονομία και οργάνωση που βέβαια δεν σχετίζονται με μια απλή οικογένεια βοσκών.

Σάββατο 16 Αυγούστου 2008

Ηπειρώτικα τραγούδια χθες βράδυ στο Ζαγόρι, κάτω από τον πλάτανο και την πανσέληνο.

1. Οι κλέφτες
Ώρε ν’ οι κλέφτες εξουρί- βρε ρίζονταν πω-πω,
ωρ’ ν’ οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Ώρε με τα γυαλιά γυαλί- γυαλίζονταν πω-πω,
ωρ’ ν’ οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Άιντε είχαν ξυράφια-α μαλαματένια πω-πω,
ωρ’ ν’ οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Ώρε κι ο καπετάνιος χό- βρε χόρευε πω-πω,
ωρ’ ν’ οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Ώρε χορεύουν τα κλε- νε φτόπουλα πω-πω,
ωρ’ ν’ οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

2. Ξύπνα περδικομάτα μου
Ξύπνα περδικομάτα μου μωρέ,
κι 'ρθα στο μαχαλά σου.

Χρυσά στολίδια σου 'φερα μωρέ,
να πλέξεις στα μαλλιά σου.

Κι αν ήρθες καλοσώρισες μωρέ,
ας έκανες και κόπο.

Ήρθες και μας ομόρφυνες μωρέ,
τον άσχημο τον τόπο.

Δεν το 'ξερα λεβέντη μου μωρέ ,
πως ήρθε η αφεντιά σου.

Να πεταχτώ σαν πέρδικα μωρέ,
να 'ρθω στην αγκαλιά σου.

Νάζια σου κάνω μάτια μου,
και να με συμπαθήσεις.

Το ακρινό παράθυρο,
απόψε μην το κλείσεις.

Κι αλλη μια χάρη σου ζητώ,
θα σε παρακαλέσω.

Ώρε στο στρώμα που κοιμάσαι εσυ,
να 'ρθω κι εγω να πέσω.

3. Τ' αρχοντόπουλο
Εγώ ήμουν τ’ αρχοντόπουλο,
εγώ ήμουν τ’ αρχοντόπουλο.
Με τους πολλούς παράδες,
Φατμέ τι μου ‘κανες;
Με τους πολλούς παράδες,
στα Μπιτόλια μ’ έστειλες.

Εγώ ήμουν που σεργιάναγα,
εγώ ήμουν που σεργιάναγα.
Στο άλογο καβάλα,
Φατμέ τι μου κανες;
Στο άλογο καβάλα,
στα Μπιτόλια μ’ έστειλες.

Εγώ ήμουν που κουβέντιαζα,
εγώ ήμουν που κουβέντιαζα.
Με μπέηδες με πασάδες,
Φατμέ τι μου κανες;
Με μπέηδες με πασάδες,
στα Μπιτόλια μ’ έστειλες.

Και τώρα πως κατάντησα,
και τώρα πως κατάντησα.
Να φτιάχνω εγώ μασάδες,
Φατμέ τι μου κανες;
Να φτιάχνω εγώ μασάδες,
στα Μπιτόλια μ’ έστειλες.

Φατμέ μου σε παρακαλώ,
Φατμέ μου σε παρακαλώ.
Για λύσε μου τα μάγια,
Φατμέ τι μου κανες;
Για λύσε μου τα μάγια,
στα Μπιτόλια μ’ έστειλες.

4. Φεζοδερβέναγας
Δε σ’άρεσαν τα Γιάννενα,
Φεζοδερβε-μωρέ δερβέ-δερβέναγα.
Δε σ’άρεσε κι Άρτα,
και πήρες δίπλα Φεζο
μ’ τα-μωρέ τα βουνά.
Και πήρε δίπλα τα βουνά
Φεζοδερβέ-μωρέ δερβέ-δερβεναγα.
Δίπλα τα κορφοβούνια,
και στο Τσιρνές Φεζο μ’
ξημέ-μωρέ-ξημέρωσες.
Και στο Τσιρνές ξημέρωσες,
Φεζοδερβέ-μωρέ-δερβέ-δερβέναγα.
Στα βλάχικα κονάκια,
εκεί οι κλέφτεςΦεζο μ’
ειν’-μωρέ-ειν’πολλοί.
Get this widget | Track details | eSnips Social DNA


5. Σε τούτ' την τάβλα που 'μαστε
Σε τουτ’ την τάβλα που ‘μαστε,
γραμμένα μαύρα μάτια μου,
σε τούτο το τραπέζι,
τρεις μαυρομάτεςρουσα μ’ μας κερνούν.
Τρεις μαυρομάτες μας κερνούν,
γραμμένα μαύρα μάτια μου,
και οι τρεις καλές κοπέλες,
η μια κερνάρουσα μ’ με το γυαλί.
Η μια κερνάει με το γυαλί
γραμμένα μαύρα μάτια μου,
και η άλλη με την κούπα,
κι η τρίτηρουσα μ’ η μικρότερη.
Κι η τρίτη η μικρότερη
γραμμένα μαύρα μάτια μου,
με μαστραπά στο χέρι,
κέρνα μας ρουσα μ’ κέρνα μας γλυκό κρασί.

Σάββατο 9 Αυγούστου 2008

Πέντε παραδοσιακα τραγούδια της Ηπείρου, που χορεύονται στα πανηγύρια

1. Μαύρα μου χελιδόνια

Μαύρα μου χελιδόνια από την αραπιά
κι άσπρα μου περιστέρια, από την Μοσκοβιά
Εκεί ψηλά που πάτε, εκεί στα μακρινά
για χαμηλώστε λίγο τα φτερά σας,
να κόψω έν φτερό
Να γράψω ένα γράμμα και μια ψιλή γραφή,
να στείλω της μανούλας, να μην με καρτερεί
Εμένα με παντρέψαν εδώ στα μακρινά
μου δώσαν για γυναίκα, μια σκύλα μάγισσα
Μαγεύει τα καράβια,που 'ναι στις θάλασσες
μάγεψε και μένα, τον καημένο,
και δεν μπορώ να 'ρθώ.

2. Καπέσοβο

Στο Κάιρο αρρώστησα, στα Γιάννενα θα γιάνω,
στην άκρη στο Καπέσοβο θα πέσω να πεθάνω.
Καπέσοβο καλό χωριό που 'χεις το κρυονέρι,
έχεις κορίτσια όμορφα που 'ναι γλυκά σαν μέλι.
Καπέσοβο, Καπέσοβο, όσο μικρό κι αν είσαι,
έχεις κορίτσια όμορφα και μην παραπονείσαι.
Με δείραν και με μάλωσαν και μου 'καναν την τύχη,
σε τούτη ρούγα μην διαβείς ώσπου να γίνεις νύφη.

3. Ο Κωσταντής
Άιντε ο Κωσταντής, παιδιά μ’ ο Κωσταντάς,
ο μικρο-Κωνσταντίνος, Κωνσταντάκη μου,
ο μικρο-Κωνσταντίνος, λεβεντάκη μου.
Άιντε τρείς χρόνους επερπάτησε,
να βρεί καλή γυναίκα, Κωνσταντάκη μου,
να βρεί καλή γυναίκα, λεβεντάκη μου.
Ωρέ να βρεί ψηλή, μωρέ να βρεί λιανή,
να βρεί καγκελοφρύδα, Κωνσταντάκη μου,
να βρεί της αρεσειάς του, λεβεντάκη μου.
Ψάχνει σ’ όλα τα Γιάννενακαι σ’ όλο το Ζαγόρι,
Κωνσταντάκη μου,και σ’ ολο το Πωγώνι, λεβεντάκη μου.
Μωρέ βρήκε ψηλή, αχ βρήκε λιανή,
βρήκε καγκελοφρύδα, Κωνσταντάκη μου,
βρήκε της αρεσειάς του, λεβεντάκη μου.
Άιντε τρείς χρόνους γράφουν τα προικιά,
και τρείς τα πανωπροίκια, Κωνσταντάκη μου,
και τρείς τα πανωπροίκια, λεβεντάκη μου.
Get this widget Track details eSnips Social DNA


4. Δεροπολίτισσα
Άιντε μωρ’ Δεροπολίτισσα μωρ’ καημένη,
άιντε μωρ’ Δεροπολίτισσα ζη-μωρ’-ζηλεμένη.
Σύ σαν πας στην εκκλησιά μωρ’ καημένη,
σύ σαν πας στην εκκλησιά ζη-μωρ’-ζηλεμένη.
Άιντε με λαμπάδες με κεριά μωρ’ καημένη,
άιντε με λαμπάδες με κεριά ζη-μωρ’-ζηλεμένη.
Ωρε για προσκύνα και για μας μωρ’ καημένη,
ωρε για προσκύνα και για μας ζη-μωρ’-ζηλεμένη.
Άιντε και για μας τους Χριστιανους μωρ' καημενη,
άιντε και για μας τους Χριστιανους ζη-μωρ'-ζηλεμενη
Μην μας σφάξει η Τουρκιά μωρ’ καημένη,
μην μας σφάξει η Τουρκιά ζη-μωρ’-ζηλεμένη.
Σαν τ' αρνια της Πασχαλιάς μωρ' καημένη,
σαν τ' αρνιά της Πασχαλιάς ζη-μωρ'-ζηλεμένη.
Get this widget | Track details | eSnips Social DNA


5. Ο Ρόβας
Ο Ρόβας ε- Ρόβα μ’- ξεκίνησε,
μες την Βλαχιά να πάει,
γεια στο Ρόβα μου,
μες την Βλαχιά να πάει,
πάπια χήνα μου, να ‘χεις το κρίμα μου.
Νύχτα σελώνει ο Ρόβας τ’ άλογα,
νύχτα τα καλυβώνει,
γεια σου Ρόβα μου,
νύχτα τα καλυβώνει,
πάπια χήνα μου, να ‘χεις το κρίμα μου.
Βάζει τα πε- τα πέταλα χρυσά,
καρφιά μαλαματένια,
γεια σου Ρόβα μου,
καρφιά μαλαματένια,
πάπια χήνα μου, να ‘χεις το κρίμα μου

ΠΟΛΛΑ - ΠΟΛΛΑ ΑΛΛΑ ΕΔΩ

Εδώ ακούμε την Παπαδιά ένα από τα δυσκολότερα τραγούδια Μουσική Χορός
Οι παραγγελιές δωρεάν από τον Ηπειρώτη και την πολύ καλή συλλογή του "Ηπειρώτικα ακούς".

Get this widget Track details eSnips Social DNA

Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

Εκλογές 1920, και το καταστρεπτικό πλειοψηφικό σύστημα.

Αντιγράφω από blog:istories4agrioys

Την 1η Νοεμβρίου 1920 ο ελληνικός λαός κατέστρεψε, στις εκλογές που διεξήχθησαν την ημέρα εκείνη, όλα τα οράματα, που γενεές ολόκληρες είχαν εκθρέψει για τη Μεγάλη Ελλάδα, για μια Ελλάδα που θα περιέκλειε στα σύνορά της όλα τα τέκνα της, για την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Στις εκλογές εκείνες, ο ελληνικός λαός κατεψήφισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την πολιτική του και, με την ψήφο του, οδηγήθηκε κατ’ ευθείαν στη Μικρασιατική Καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας υφιστάμεθα ακόμη και σήμερα. Και το φοβερότερο είναι, ότι την ψήφο αυτή, με την οποία κυριολεκτικά αυτοκτόνησε, την έδωσε ο ελληνικός λαός, χωρίς να υποψιάζεται τις συνέπειές της, την επομένη, ακριβώς, του μεγαλύτερου θριάμβου του Βενιζέλου: της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών, που θα δημιουργούσε (εφόσον, φυσικά, δεν ανατρεπόταν η πολιτική του Βενιζέλου) αυτή την Ελλάδα των εθνικών οραμάτων. Οπωσδήποτε, δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να αναλύσει τα αίτια και τις συνέπειες της ψήφου της 1ης Νοεμβρίου 1920. Σκοπός του είναι να καταδείξει πως, με την εφαρμογή του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, επιτεύχθηκε αυτό που επιζητούσαν όλοι οι εχθροί της Ελλάδος: Να ανατραπεί ο Βενιζέλος με οποιονδήποτε τρόπο, αφού δεν κατόρθωσε να αφανισθεί φυσικώς, με την απόπειρα δολοφονίας του στον Σταθμό της Λυών, στο Παρίσι, την 30ή Ιουλίου 1920, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Σεβρών στον χαρτοφύλακά του.Πράγματι, οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου διεξήχθησαν με το κρατούν, τότε σύστημα, του πλειοψηφικού με σφαιρίδιο. Και το αποτέλεσμά τους έδειξε ότι επί 746.946 εκλογέων, που ψήφισαν σε όλο το κράτος [εκτός, εννοείται των ανδρών του στρατού, που ψήφισαν στο μέτωπο, του οποίου (στρατού) οι εκλογές ακυρώθηκαν και δεν γνωστοποιήθηκαν] το μεν Κόμμα των Φιλελευθέρων (του Βενιζέλου) έλαβε 375.803 ψήφους, (50,31%) η δε «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» 368.678 (49.35%). Δηλαδή, ο Βενιζέλος σε όλη τη χώρα πλειοψήφησε κατά 7.125 ψήφους. (Οι υπόλοιπες 2.465 ψήφοι, που αποτελούν τη διαφορά μεταξύ του όλου αριθμού των ψηφισάντων (746.946) και των ψήφων που έλαβαν οι δύο μεγάλοι συνδυασμοί, Φιλελευθέρων και Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως (744.481) δόθηκαν σε μικρότερα κόμματα ή μεμονωμένους υποψήφιους. Πάντως, πρέπει να τονισθεί, ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, τότε ονομαζόμενο ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος) ψήφισε υπέρ της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως και καυχιόταν κατόπιν ότι αυτό έριξε τον Βενιζέλο.
Απέτυχε και ο Βενιζέλος!
Εν τούτοις, λόγω του εκλογικού συστήματος, οι Φιλελεύθεροι, των οποίων οι ψήφοι, όπως θα δούμε παρακάτω, ήταν περισσότερο συγκεντρωμένες σε ορισμένες περιφέρειες, επί 369 βουλευτικών εδρών, κέρδισαν (όπως σημειώνει ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου στο έργο του «Δημοκρατία και Εκλογικό Σύστημα») μόνο 118, δηλαδή το ένα τρίτο περίπου, το οποίο, μάλιστα, περιορίσθηκε μετά τις ακυρώσεις εκλογών και τις αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων, στο ένα τέταρτο περίπου του όλου αριθμού των βουλευτών. Στην Παλαιά Ελλάδα, δηλαδή την προ του 1912, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις έλαβε συνολικά 255.437 ψήφους και εξέλεξε 177 βουλευτές, οι Φιλελεύθεροι έλαβαν συνολικά 172.717 και δεν κατόρθωσαν να εκλέξουν παρά μόνο επτά βουλευτές, και αυτούς στις μικρές περιφέρειες Ύδρας, Σπετσών και Άρτας. Στις μεγάλες περιφέρειες αποκλείσθηκαν εντελώς οι Φιλελεύθεροι από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση, παρ’ όλη τη μεγάλη δύναμη που έδειξαν ότι είχαν. Στην Αττική, για παράδειγμα, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις συγκέντρωσε 46.535 ψήφους και πήρε και τις 22 βουλευτικές έδρες, δηλαδή κάθε 2.128 οπαδοί της εξέλεξαν και ανά έναν φίλο τους βουλευτή. Απεναντίας, οι 36.180 Φιλελεύθεροι της Αττικής δεν εξέλεξαν κανέναν. Μεταξύ των άλλων απέτυχε ―προς αιώνιο όνειδος του ελληνικού λαού― και ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος είχε επιλέξει να εκτεθεί στον νομό Αττικής και έλαβε 39.879 ψήφους. Στην Αχαΐα και στην Ήλιδα σχετικά μικρή πλειοψηφία έδωσε απόλυτη νίκη στους υποψήφιους της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως. Κάθε 1.369 ψηφοφόροι της εξέλεξαν ανά έναν βουλευτή, ενώ 18.485 Φιλελεύθεροι ψηφοφόροι αποκλείσθηκαν εντελώς από οποιαδήποτε αντιπροσώπευση στη Βουλή. Με τον τρόπο αυτό, χάρη στο πλειοψηφικό σύστημα εκλογής, η μειοψηφία του λαού εισήλθε στη Βουλή ως πλειοψηφία και ρύθμισε την πολιτική του Κράτους, αντίθετα προς τη θέληση της πλειοψηφίας, για να καταλήξει στη μεγάλη εθνική συμφορά.Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τις εκλογές του 1920 στις λεπτομέρειές τους. Το πρώτο, που παρατηρεί είναι ότι στην Ύδρα και στη Θράκη ήταν τόση η παμψηφία των Φιλελευθέρων, ώστε η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις δεν παρουσίασε κανέναν υποψήφιο. Κατά τα άλλα, οι ψήφοι κατανεμήθηκαν ως εξής στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας: ΠΙΝΑΞ ΕΜΦΑΙΝΩΝ ΤΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 1ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1920
«Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες»Ο Πίνακας αυτός είναι εύγλωττος: Στην Ύδρα, όπως και στις περιοχές της Θράκης (Αδριανούπολης ―ναι, Αδριανούπολης, γιατί η Αδριανούπολη, χάρη στην πολιτική του Βενιζέλου, αποτελούσε τότε μέρος της Ελλάδος―, Έβρου, Καλλίπολης, Ραιδεστού, Ροδόπης, Σαράντα Εκκλησιών), δηλαδή στις μόλις απελευθερωθείσες περιοχές, όπου το πατριωτικό αίσθημα ήταν ιδιαιτέρως υψηλό, η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, (δηλαδή οι οπαδοί της «μικράς και εντίμου Ελλάδος») δεν βρήκε καν υποψήφιους για να εκθέσει. Επίσης οι Φιλελεύθεροι πλειοψήφησαν στις περιοχές Άρτης, Δράμας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Λασηθίου, Λέσβου, Πρεβέζης, Ρεθύμνου, Χανίων, Χίου, Σπετσών, δηλαδή, εν συνόλω, μαζί με τη Θράκη και την Ύδρα σε 18 από τις 40 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, δηλαδή στο 45%. Πήραν, όπως είπαμε, 375.803 ψήφους σε όλη την Ελλάδα έναντι 368.678 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή 7.125 περισσότερες ψήφους. Και όμως, εξέλεξαν μόνο 118 βουλευτές, έναντι 251 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως, δηλαδή σχεδόν το 32% του συνόλου, το οποίο περιορίσθηκε, όπως είπαμε, σε 25% περίπου, μετά ορισμένες ακυρώσεις εκλογών και αποσκιρτήσεις Μουσουλμάνων βουλευτών από τους Φιλελευθέρους προς την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι, που έγινε πλέον κυβέρνηση της χώρας. Και είναι χαρακτηριστικό, ότι τον Βενιζέλο ψήφισαν κυρίως οι απελευθερωθείσες περιοχές, δηλαδή η Θράκη, η Κρήτη, το νησιά του Αιγαίου, η Δράμα, η Ήπειρος, αλλά και τα νησιά ης Ύδρας και των Σπετσών. Όταν, το βράδυ των εκλογών, ο Βενιζέλος έμαθε ότι η Ήπειρος (νομοί Ιωαννίνων και Άρτης) του έδινε άνετη πλειοψηφία (11.536 έναντι 7.282 στα Ιωάννινα και 3.605 έναντι 2.989 της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως στην Άρτα) συγκινήθηκε και είπε: «Οι Ηπειρώται! Οι αιώνιοι Έλληνες!». Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της Θεσσαλονίκης, όπου σημειώθηκε συντριπτική νίκη της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως με 23.375 ψήφους έναντι μόλις 14.580 του Βενιζέλου, ο λόγος είναι ότι σύσσωμοι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, που αποτελούσαν τότε πολυάριθμη και ανθούσα κοινότητα, ψήφισαν εναντίον του. Ο λόγος είναι ότι προτιμούσαν να ζουν υπό το Οθωμανικό Κράτος, παρά υπό το Ελληνικό και είχαν πολύ δυσαρεστηθεί που ο Βενιζέλος απελευθέρωσε τη Μακεδονία και ειδικά τη Θεσσαλονίκη και έκαναν ό,τι μπορούσαν για την ανατροπή του. Η λεγόμενη «Παλαιά Ελλάς», η προ του 1912, ψήφισε την Ηνωμένη Αντιπολίτευσι και έγινε αιτία της εκλογικής νίκης της. Τυφλωμένοι από το κομματικό πάθος οι Παλαιοελλαδίτες, ανέτρεψαν τον δημιουργό της Μεγάλης Ελλάδος, χωρίς ν’ αναλογίζονται τις συνέπειες. Γιατί είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς, ότι διακατέχονταν από διακαή πόθο να υποδεχθούν ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, που τους έφεραν στην Ελλάδα, πεινασμένους και ρακένδυτους, με την ψήφο τους.

του Γιώργου Θεοφανους,περιοδικο Ιστορία Εικονογραφημένη













Get this widget Track details eSnips Social DNA