Λίγα απ΄ όλα: Δημόσια Μέση Τεχνική Εκπαίδευση; Γράψε λάθος.

Σάββατο 13 Ιουλίου 2013

Δημόσια Μέση Τεχνική Εκπαίδευση; Γράψε λάθος.

Υπάρχει και στη χώρα μας. Εχει Ιστορία κάπου 100 χρόνων, όταν προβλέφθηκε επί Ελευθερίου Βενιζέλου πρωθυπουργού να λειτουργήσει σαν Προσαρτημένη Εκπαίδευση στο EMΠ με αρχικές ειδικότητες τα εξής: Σχολείο Εργοδηγών και το Σχολείο Γεωμετρών, τα οποία υπάγονταν στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, το Σχολείο Εργοδηγών Μηχανουργών και το Σχολείο Χημικής και Μεταλλευτικής Βιομηχανίας στη Σχολή των Μηχανολόγων, και λίγο αργότερα το Σχολείο Τηλεγραφητών, στη Σχολή Ηλεκτρολόγων και Τηλεγραφομηχανικών. Μετεξελίχθηκε σε Σχολές Εργοδηγών (την έχω προλάβει τη δική μας για πολλά χρόνια, αυτή στα Γιάννενα, εκεί που στεγαζεται το Λαογραφικό Μουσείο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, ένα ωραίο τούρκικο μέγαρο, με τη χαρακτηριστική γέφυρα προς την είσοδο επί της οδού Γερακάρη). Εξελίχθηκε συμπεριλαμβάνοντας και Επαγγελματικές μη Τεχνικές, αλλά Υπηρεσιών ειδικότητες. Έφτασε στη μορφή των Κέντρων Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαίδευσης (Κ.Ε.Τ.Ε.) με πολλές και ποικίλες ειδικότητες.
Κάποτε (1984) προσπάθησαν να την ενοποιήσουν με τη Γενική ιδρύοντας τα Ενιαία Πολυκλαδικά Λύκεια (ΕΠΛ), οι εκπαιδευτικοί κλάδοι ενοποιήθηκαν με τις Γενικές ειδικότητες.
Το έζησα το ΕΠΛ στην ακμή και την παρακμή του. Αρχικά ελπιδοφόρο, με νέα εργαστήρια, με νέα βιβλία, με νέα μαθήματα. Πράγματι έδινε διεξόδους, και ειδικά με την χωρίς εξετάσεις εισαγωγή στα ΤΕΙ με ποσοστό. Πολλοί μαθητές του ήταν άριστοι, άλλοι λιγότερο, πολλοί και οι κακοί.
Ήταν ένα μεγάλο Λύκειο, απαιτητικό στη Διοίκηση, αλλά υπήρχε από πίσω ζήλος για δημιουργία και, από το συνήθως δυσκίνητο Υπουργείο, μια διαρκής και ικανή ομάδα εργασίας, μια task force που λέμε, που επίλυε τα θέματα άμεσα, ακόμα και τηλεφωνικά, ατέλειωτες λεπτομέρειες οργάνωσης. Υπήρξαν και εμπνευσμένοι Διευθυντές, που έγιναν και Πανελλήνια γνωστοί, ονόματα δε λέω, αλλά δεν τα ξέχασα. Σεμινάρια ταχύρρυθμα των 5-15 ημερών για κάθε ειδικότητα για τα νέα μαθήματα στην αρχή της χρονιάς.
Σ' αυτά τα σχολεία πρωτοδιδάχτηκε η Πληροφορική, η Οικολογία, μπήκε η δεύτερη ξένη γλώσσα, τα προαιρετικά μαθήματα το απόγευμα-ξένη γλώσσα, πλαστικές τέχνες κ.α., η έμφαση στη σχολική ζωή, όμιλοι και ομάδες δραστηριοτήτων, περιβαλλοντική εκπαίδευση (στα πρώτα της), αγωγή υγείας (στα πρώτα της), από θεατρική ομάδα μέχρι ομάδα σκακιού και αθλητισμού, μαθητικό στέκι με βιβλία, επιτραπέζια, αυτοδιαχειριζόμενο από τους μαθητές, ακόμα και μαθητικούς συνεταιρισμούς. Αντιαυταρχικό, ίσως σε υπερβολικό βαθμό, σαν αντίδραση στο σχολείο που ζήσαμε εμείς.
Ενα σχολείο που ΘΑ μπορούσε να γίνει κέντρο πολιτισμού που να αντανακλά και στο περιβάλλον, την τοπική κοινωνία. Ένα σχολείο ολοήμερης ίσως λειτουργίας, όπου ακόμα και φροντιστήρια εθελοντικά προσφέρονταν από τους καθηγητές σε αδύνατους μαθητές, πέραν του υποχρεωτικού ωραρίου. Και υπήρχαν μαθητές που το αγαπούσαν, έρχονταν ακόμα και το απόγευμα να κάνουν εργαστήρια Φυσικής, έτσι προαιρετικά.
Οι καθηγητές, ποικίλων ειδικοτήτων, αν και δεκάδες βοηθούσαν ο ένας το άλλον, ένα Λύκειο που προσπαθούσε να σπάσει τους τοίχους της αίθουσας, η συνεργασία ήταν μια καθημερινή πρακτική. Και νιάτα! Νέοι καθηγητές με όρεξη ν' αλλάξουν στο στυλ της δουλειάς τους, εξ άλλου εκεί πήγαν εθελοντικά, δεν τους υποχρέωσε κανείς.
Όσοι πέρασαν από τέτοια σχολεία, όσους κι αν έχω βρει από την εποχή εκείνη, θυμούνται την εποχή με νοσταλγία, σαν την καλύτερη εποχή της καριέρας τους. Πέρασε μια δεκαετία και κάτι. Φάνηκαν από τα πρώτα χρόνια οι αντιφάσεις και οι δυσκολίες εφαρμογής των διακηρυγμένων στόχων, που θα τις συνόψιζα σε δύο φράσεις: " Αποτυχία στην ισότητα ευκαιριών" και "'Αρση της υποτίμησης της χειρωνακτικής εργασίας".
Το σχολείο αυτό ήταν υποχρεωμένο να ενταχθεί στο υπάρχον πλαίσιο. Υποστηρίχτηκε βέβαια κομματικά από το ΠΑΣΟΚ, εκείνο των πρώτων χρόνων-πόσα χρόνια πέρασαν, αιώνες!
Θυμάμαι μια φορά, το '85 θα 'τανε, που τόλμησα να ψελλίσω σε μια τοποθέτησή μου για "δεσμο-ποίηση" του σχολείου, εννοώντας ακριβώς αυτήν την αντίφαση, με τη διπλή έννοια "δεσμά" και "Δέσμες" και ο Σύλλογος Γονέων με "έκραξε", με κατέβασε άρον-άρον από την έδρα του ομιλητή και με "έσωσε" ο Πρόεδρος ο αγαπητός μου καθηγητής του Παν. Ιωαννίνων Λεωνίδας Α.
Τόλμησα να πω το αδιανόητο γι' αυτούς, ότι υπήρχαν λάθη στο σχεδιασμό. Ταραγμένος, το αποδέχτηκα, ήλπιζα οτι θα το καταλάβαιναν κάποτε.
Κι ακόμη, το μέγεθος του σχολείου: Δεν μπορείς να διοικήσεις ένα τέτοιο σχολείο με μεθόδους παρμένες από τα Γενικά Λύκεια, σε περιόδους που η Μηχανοργάνωση ήταν στα σπάργανα.

Εν τω μεταξύ και οι κυβερνητικές προτεραιότητες είχαν αλλάξει. Παρ΄όλα αυτά, η ψευδεπίγραφη δημιουργία κοινωνικού κράτους από το ΠΑΣΟΚ παρέμενε στην βαθιά μνήμη των ψηφοφόρων του όσο κι αν είχε απωθηθεί: Οδήγησε στη λεγόμενη Μεταρρύθμιση Αρσένη, που βέβαια ήταν μια (ίσως συγγνωστή) απάτη, με τις Κατευθύνσεις και ιδιαίτερα με την ψευτο-Τεχνολογική Κατεύθυνση.
Το σύστημα συμπληρώθηκε με την δημιουργία των ΤΕΕ και ΤΕΣ, μετέπειτα ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ.
Μη ξεχνάμε στο πείραμα του ΕΠΛ τα Τεχνικοεπαγγελματικά Λύκεια (ΤΕΛ) συνέχισαν να υπάρχουν παράλληλα, και μάλιστα πολεμήθηκε ο θεσμός του ΕΠΛ από τους καθηγητές των ΤΕΛ, αυτήν την εντύπωση έχω, μέσα σε μια συντεχνιακή αντίληψη "εμείς είμαστε άλλοι", υπήρχαν εξ άλλου και "κατοχυρωμένα δικαιώματα", όπως πλασματικά χρόνια σε Μισθολογικά Κλιμάκια στο Ενιαίο Μισθολόγιο για τους Μηχανικούς, που δηλητηρίαζαν το κλίμα ανάμεσα στους καθηγητές των διαφόρων ειδικοτήτων, ίσως και οι ψυχολογικοί λόγοι της απέχθειας του διαφορετικού.

Το ζήτημα από γενικότερης πλευράς ήταν ότι συντηρούνταν και πάντα ήταν υπαρκτό το διπλό δίκτυο: Γενική vs Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση, "χαρτογιακάδες" vs "χειρώνακτες". Η δεύτερη υποδεέστερη, αν όχι συμπλήρωμα της άλλης. Η αλλαγή κυβέρνησης το 1990 έφερε άλλη μια βαθμίδα στην υπόθεση της ΤΕΕ στη χώρα: Κατάρτιση, όχι Εκπαίδευση. ΙΕΚ.
Δεν χρειάζονταν πια ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ούτε ΠΑΙΔΕΙΑ. Και βέβαια αυτά γιγαντώθηκαν, ιδιαίτερα στον Ιδιωτικό τομέα. Ειδικότητες μιας χρήσης, χωρίς καμιά μελέτη, απλά ιδρύονται σύμφωνα με άγνωστες (σε μας) βουλές, διατηρούνται όσο (πιθανόν) υπάρχει ζήτηση και μετά (πιθανή) κατάργηση.
Χωρίς κανένα σχεδιασμό, απλά (πιθανή) αυτορύθμιση από την αγορά, όσο μπορεί αυτή να κάνει τέτοια, πρόγραμμα ή κατευθύνσεις για το πού πάμε κανένα. Και επειδή η λέξη-κλειδί πια είναι η ευελιξία (στην αγορά εργασίας) δε χρειάζεται μόνιμο προσωπικό, ωρομίσθιοι, "ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε". "Εκπαιδευτικοί" μιας χρήσης επίσης.

Και τώρα; Δημόσια Μέση Τεχνική Εκπαίδευση "στα χρόνια της χολέρας"; Τι κάνουμε;
Προφανώς και οι ιδέες της ισότητας ευκαιριών έχουν υποχωρήσει, μέσα από την απαξία του ίδιου του βασικού της πολιτικού φορέα μέχρι τώρα, του ΠΑΣΟΚ, ήδη είχαν υπονομευτεί από το ίδιο προ πολλού εξ άλλου- -ο αντίπαλος φορέας, η Αριστερά, κουβαλάει όλες τις αμαρτίες και παθογένειες της Ιστορίας της. Και στο πλαίσιο αυτό και η Δημόσια Εκπαίδευση επίσης.
Αρχίζει το ξήλωμα του πουλόβερ; Αρχίζοντας από τον πιο αδύναμο κρίκο. Στην οικονομική δημοσιονομική καχεξία, με την απειλή της μη-δόσης, το Δημόσιο υπό διωγμόν, "κακό κι άραχνο", "διεφθαρμένο" και συκοφαντημένο, έντεχνη δημιουργία μέσα από επικοινωνιακά κόλπα κοινωνικών αντιθέσεων με τη μορφή του "κοινωνικού αυτοματισμού".
Πάλι "έτσι, χωρίς πρόγραμμα", να πάρουμε τα λεφτά και μετά βλέπουμε- η γνωστή νεοελληνική κουτοπονηριά, η γνωστή αρχή του "βλέποντας και κάνοντας", το γνωστό "αέρα πατέρα"- πήραν, όπως είπα, τον πιο αδύναμο κρίκο- μετά το στραπάτσο της ΕΡΤ, έμαθαν- και τον καρατόμησαν.
Δεν ξέρω αν υπήρξε ποτέ κάποια μελέτη, δημοσιευμένη και τεκμηριωμένη, που να δίνει στοιχεία. Δεν ξέρω αν υπήρξε ποτέ ένα σχέδιο "τι να κάνουμε;" όχι στο απώτερο μέλλον, στο άμεσο. Απλά: "Θέλουμε ...... κεφάλια, τα κόβουμε". Εκπαιδευτικοί με τους οποίους έχω συνυπηρετήσει για χρόνια, που ξέρω τι δουλειά έκαναν μέσα στην τάξη, όχι όλοι αλλά πάρα πολλοί, μαθαίνουν ξαφνικά- πάντα έτσι γίνεται στις απολύσεις- οτι είναι στα αζήτητα από 'δω και πέρα. Το άξιζαν; Μα ποιός νοιάζεται για τέτοιους συναισθηματισμούς;
Τι άλλο από τωρινό πάθημα των συναδέλφων δεν είναι παρά ο πιλότος για νέες απολύσεις στο Δημόσιο. Κανείς πια δεν έχει ασφάλεια στις εργασιακές του σχέσεις. Κανείς.
Αν τα παιδιά μας ζήσουν χειρότερες μέρες, φταίμε (και) εμείς. ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΒΛΕΨΑΜΕ, δεν προνοήσαμε να αντιμετωπίσουμε τι επέρχεται. Κι αυτή η ενοχή ακυρώνει τις όποιες προσπάθειες καταβάλαμε να τους ετοιμάσουμε ένα καλύτερο μέλλον. Και θα μας βαραίνει σ΄ολόκληρη την υπόλοιπη μας ζωή.

Δικτυογραφία: