Χαρίλαος Γκεσούλης: Ο δάσκαλος Ο άνθρωπος

Ο ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΚΑΙ ΟΙ... ΑΧΑΪΡΕΥΤΟΙ
Του Κώστα Αρ. Πύρρου αποφοίτου της Ζωσιμαίας Σχολής

Ένας συμπαθέστατος καθηγητής τα χρόνια εκείνα στη Ζωσιμαία ήταν ο Χαρίλαος Γκεσούλης, φιλόλογος καλός και εμπνευσμένος από τη διδασκαλική του αποστολή. Ουσιαστικά προοδευτικός άνθρωπος. Διατηρούσε μια στοργική αμεσότητα στην σχέση του με τους μαθητές και είχε την έντιμη ευθύτητα, την καλοδεχούμενη αυστηρότητα και μια ήπια ειρωνική διάθεση, αυτή που συνήθως διαθέτουν οι ορεσίβιοι της καταγωγής του, εκφραζόμενη με ένα χαρακτηριστικό χαμόγελο.

Χαιρόταν και εμπνεόταν ιδιαίτερα όταν, πέρα από το αναλυτικό πρόγραμμα του Γυμνασίου, εύρισκε χρόνο στο μάθημα της νεοελληνικής Ιστορίας να αναφερθεί στους ήρωες του εικοσιένα, περιγράφοντας μας καταστάσεις και συμβάντα που δεν συμπεριλαμβάνονταν στην διδακτέα ύλη.

Μας διάβαζε κάθε τόσο αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη και μεταρσιωνόταν βιώνοντας νοερά επεισόδια και περιστατικά των θρυλικών εκείνων εποχών της ιστορίας μας. Εντόπιζε αντιστοιχίες και παρομοίαζε γεγονότα με άλλων χρόνών από την εποχή του Ομήρου ως σήμερα.

Αντίστοιχα πάλι αναφερόταν σε τραγικές αδυναμίες των χαρακτήρων πολλών πρωταγωνιστών των χρόνων εκείνων και σε επαίσχυντες συμπεριφορές και τότε ήταν εμφανέστατη η θλίψη και η οργή του. Γενικά όταν δίδασκε αυτά τα θέματα είχε μια συγκινητική μέθεξη που εντυπωσίαζε και ένα ασυνήθιστο ενθουσιασμό. Και όμως, μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα που για μια ακόμα φορά είχε προκύψει μες την τάξη εξελίχθηκε το ακόλουθο ευτράπελο θα λέγαμε τελικά περιστατικό.

Χειμώνας, έξω βαριά χαμηλά πεσμένη συννεφιά, καπνοί αναθρώσκοντες νωχελικά από διάφορα γιαννιώτικα μπουχαριά ή μπουριά σόμπας και μέσα στην τάξη κρύο και υγρασία. Ο Χαρίλαος, με το παλτό του φορεμένο πάνω στην έδρα, είχε πάλι φύγει από την καθημερινότητα περιγράφοντας το επεισόδιο με τον Καραϊσκάκη έξω από το Μεσολόγγι θαρρώ, που δέχτηκε τα σκάγια (βόλι) στον πισινό και τραυματίστηκε καθώς λοιδορούσε τους αντιπάλους. Πολλοί μαθητές παρακολουθούσαν εξ ίσου εντυπωσιασμένοι από τα δρώμενα , άλλοι όμως όντας σε ημιεγρήγορση ξεπετάχτηκαν με την κραυγή του πολέμαρχου που ακούστηκε στεντόρεια μέσα από το λόγο του αφηγητή:

«Αλέστα, του Κιουταχή τα γένια χ....!!», κάποιοι τέλος, αμετανόητα αδιάφοροι και άσχετοι προς τα διαδραματιζόμενα, βυσσοδομούσαν εκεί περί τα τελευταία θρανία. Η περιγραφή συνεχιζόταν και μάλιστα με τρόπο πολύ παραστατικό. Ο καθηγητής ήθελε να καταστήσει απόλυτα εναργές το συμβάν και γυρίζοντας πάνω στην έδρα σήκωσε το πανωφόρι του και παριστάνοντας τον Καραϊσκάκη έδειξε τα οπίσθια του όπως ακριβώς έπραξε ο γιος της καλόγριας, σηκώνοντας την φουστανέλα του και απευθυνόμενος εντελώς κοροϊδευτικά ή μάλλον εξευτελιστικά προς τους αντιπάλους.

Βρισκόμασταν (ευρισκόμεθα) στην κορύφωση της πνευματικής πανδαισίας όταν προέκυψε η..... ιεροσυλία.

- Κύριε καθηγητά, ακούγεται γνωστή φωνή μη εξαιρετέου συμμαθητή και πρωταγωνιστή επεισοδίων, μου πέταξαν την τσάντα στην αυλή!!

Άφωνος, αποσβολωμένος με ύφος απαξιωτικά περίλυπο, ο καθηγητής, μένει για λίγο μετέωρος με την ουρά του πανωφοριού του σηκωμένη, όπως στεκόταν πάνω στην έδρα στην προηγούμενη παραστατικότατη φάση, που τόσο απαράδεκτα διακόπηκε βίαια από τον «βέβηλο» συμμαθητή μας. Γρήγορα όμως το ύφος μετατράπηκε σε ανησυχητικά δυσοίωνο, κεραυνοβολώντας όλους μας μεν αρχικά για την συλλογική ευθύνη που έκρινε σκόπιμο να μας επιρρίψει, αποτεινόμενος δε στη συνέχεια προς τον αψυχολόγητο, κατά τον πιο επιεική χαρακτηρισμό, ταραξία:

- Ωρέ χαμένε, τι να σ’ πω, τσακίσου τράβα να τη μαζέψεις και μαζέψτε όλοι το μυαλό σας, κοιτάξτε να γίνετε άνθρωποι, φώναξε.

Το απρόσμενο του συμβάντος για μια στιγμή μας δημιούργησε διάθεση για γέλια και τη σχετική καζούρα, οι μετέπειτα όμως εξελίξεις, μας συμμάζεψαν. Δεν υπήρχαν περιθώρια για κάτι τέτοιο και ο καθηγητής δεν ήταν από κείνους που έδιναν δικαιώματα για δημιουργία σχετικού κλίματος. Ευτυχώς ο ήχος του κουδουνιού, του κυρ Θανάση του επιστάτη, που καλούσε σε διάλειμμα ήρθε σωτήριος σαν από μηχανής θεός, για να μας βγάλει από την αμηχανία και να οδηγήσει, μέσα από την κορύφωση της ιλαροτραγωδίας που είχε προηγηθεί, στην τελική «κάθαρση». Αθόρυβα άρχισαν να στροβιλίζονται στον αέρα, έξω από το παράθυρο, οι νιφάδες του χιονιού και στο βάθος κάποιες αγριόχηνες σε σχηματισμό πετούσαν τραβώντας προς το νοτιά.