Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος: «Η κρίση είναι αποτέλεσμα της μανιακής κερδοσκοπίας»
ΣΤΗΝ ΑΝΝΑ ΔΟΛΛΑΡΗ στο Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Την πεποίθηση ότι μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά χριστιανοί και μουσουλμάνοι εκφράζει ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος, υπογραμμίζοντας ότι αναπτύχθηκαν πραγματικές σχέσεις φιλίας και ένας «διάλογος ζωής» μεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων στην Αλβανία, ενώ παράλληλα σημειώνει ότι η οικονομική κρίση ήταν αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων, η οποία αδιαφορεί για την αξία του ανθρώπινου προσώπου και δεν εξυπηρετεί, τελικά, τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητας
«Το λάδι της θρησκείας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για να ανάβει φωτιές πολέμου, αλλά προορίζεται για να απαλύνει τις ψυχές», επισημαίνει στα «Επίκαιρα» ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος.
Μπορεί να συνυπάρξουν χριστιανοί και μουσουλμάνοι;
Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι σε πάρα πολλές εποχές και χώρες συνυπάρχουν ειρηνικά. Αρκεί να καλλιεργηθεί και στη μια και στην άλλη κοινότητα η ανεξιθρησκία και ο σεβασμός στις πεποιθήσεις των άλλων. Η ανεξιθρησκία, όπως χαρακτηριστικά την όρισε προ δύο αιώνων ο Ευγένιος Βούλγαρης (†1806), είναι «μία επιεικής και πραεία διάθεσις ψυχής ευσεβούς». Τοποθετείται στο μέσον της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας («υπερβολής») και της θρησκευτικής αδιαφορίας («ελλείψεως»). Η ειρηνική συμβίωση των θρησκευτικών κοινοτήτων μπορεί γενικά να προέλθει από δύο αντίθετες αφετηρίες. Είτε από την αδιαφορία γενικώς για τη θρησκευτική εμπειρία είτε από τη συνειδητή βίωση της βαθύτερης ουσίας της θρησκείας, όπως προβάλλει στη ζωή πολλών εξαιρετικών προσωπικοτήτων όλων των θρησκειών. Αντιστρόφως, η θρησκευτική μισαλλοδοξία και η εχθρότητα ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες είναι δυνατό να αναπτυχθούν είτε από σπέρματα θρησκευτικού τύπου ενός ακραίου φανατισμού είτε από μη θρησκευτικές ρίζες, π.χ. παράγοντες πολιτικούς, εθνικιστικούς, αιτίες ψυχολογικές, ιδιοτελείς, που ζητούν να χρησιμοποιήσουν τη θρησκεία για άλλες επιδιώξεις. Βάση κοινής αποδοχής για την ειρηνική συμβίωση ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων είναι η αποδοχή της ελευθερίας της θρησκευτικής συνειδήσεως και, γενικότερα, ο έμπρακτος σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Υπάρχει αυτή η ειρηνική συνύπαρξη στην Αλβανία;
Στην Αλβανία υπάρχει μια παράδοση θρησκευτικής ανεκτικότητος. Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα μέλη μιας μεγάλης οικογενείας ανήκουν σε διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες. Το Σύνταγμα του 1998 της Αλβανίας διακηρύσσει και εξασφαλίζει τη θρησκευτική ελευθερία, και ακόμα το δικαίωμα του πολίτη να αλλάξει θρησκεία. Επίσης, αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο ρόλο των παραδοσιακών θρησκευτικών κοινοτήτων, δηλαδή δύο μουσουλμανικών –των σουνιτών και των μπεκτασί– και δύο χριστιανικών – των ορθοδόξων και των καθολικών. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν πρωτοήρθαμε στην Αλβανία, προσπαθήσαμε να αναπτύξουμε σχέσεις φιλικές με τους επικεφαλής των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων. Υποστηρίξαμε σταθερά όχι μόνο τη θρησκευτική ανοχή, αλλά ακόμα τη συνεργασία. Σε όλες τις μεγάλες εορτές των δύο θρησκειών ανταλλάσσουμε επισκέψεις. Δεν πρόκειται για μια εξωτερική τυπικότητα. Καλλιεργήθηκαν πραγματικά σχέσεις φιλίας, και, κυρίως, ένας «διάλογος ζωής». Σε δύσκολες φάσεις της πορείας της χώρας κάναμε από κοινού διακηρύξεις και παρεμβάσεις σε θέματα κοινωνικής ειρήνης και προόδου. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε και το «Διαθρησκειακό Συμβούλιο της Αλβανίας», στο οποίο μετέχουν οι επικεφαλής των τεσσάρων παραδοσιακών θρησκευτικών κοινοτήτων που ανέφερα προηγουμένως. Υπάρχουν επίσης πολλοί οι οποίοι –μένοντας πιστοί στη μακροχρόνια προπαγάνδα και εκπαίδευση του παλαιού αθεϊστικού καθεστώτος– δεν θέλουν να ανήκουν σε καμία θρησκευτική κοινότητα. Η ειρηνική συμβίωση επεκτείνεται και σ’ αυτούς τους κύκλους.
Επανειλημμένως η Εκκλησία μας προσέφερε και σε μουσουλμανικές οικογένειες από τις βοήθειες που λαμβάναμε σε τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα κ.λπ. Σε μια δύσκολη ιστορική καμπή, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες κατέκλ
υσαν την πτωχή Αλβανία το 1999 από το Κόσσοβο, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν στάθηκε αδιάφορη. Πρόθυμα βοήθησε στην ανακούφιση των προσφύγων, γνωρίζοντας ότι ήσαν μουσουλμάνοι. Κινητοποιήσαμε νέους και γυναίκες, καθώς και φίλους σ’ όλο τον κόσμο, συγκεντρώσαμε μεγάλο χρηματικό ποσόν και αναπτύξαμε ευρύτατο έργο συμπαραστάσεως που ανακούφισε πάνω από 30.000 ανθρώπους. Αυτή η στάση, πέρα από την άμεση βοήθεια πλήθους ταλαιπωρημένων ανθρώπων, απέκτησε και συμβολικό χαρακτήρα για το παρόν και το μέλλον της συνυπάρξεως και αλληλεγγύης ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού υπάρχουν στοιχεία τα οποία μπορούν να στηρίξουν την αλληλοκατανόηση;
Το Ισλάμ, το οποίο γεννήθηκε με τη γνωστή του μορφή στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνος, απορρόφησε πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αραβικής θρησκείας, αλλά και της εβραϊκής και της χριστιανικής θρησκευτικότητος. Αργότερα τράφηκε φιλοσοφικά από την ελληνική σκέψη, τόσο την αριστοτελική όσο και την πλατωνική και νεο-πλατωνική. Ο μυστικισμός του κινήθηκε μέσα στα πλαίσια συγγενών προς την ελληνική, τη χριστιανική, την περσική, αλλά ακόμα και την ινδική πνευματική εμπειρία. Κοινά στοιχεία, σε γενικές γραμμές, είναι η πίστη στην ύπαρξη του Θεού, στην κοινή καταγωγή των ανθρώπων, στη σημασία που έχουν τα ιερά βιβλία, η πίστη στην ανάσταση των νεκρών και στην τελική κρίση. Συγχρόνως όμως υπάρχουν θεμελιώδεις θεολογικές διαφορές, όπως η διαφορετική κατανόηση του μυστηρίου του Θεού, το δόγμα της Αγίας Τριάδος, η θεότητα του Ιησού Χριστού και άλλα, όσα συνδέονται με αυτά. Επίσης, η θρησκευτική έκφραση κινείται σε παράλληλους δρόμους: προσευχή, νηστεία, ελεημοσύνη, αποδημίες, διάφορες εορτές. Από τις πιο εντυπωσιακές διαφορές μεταξύ των δύο θρησκειών είναι η διάκριση εις βάρος των γυναικών. Το Κοράνιο τονίζει απερίφραστα ότι «οι άνδρες είναι ανώτεροι των γυναικών» (4,38). Όπως επίσης, η απόλυτη δικαίωση της επιθετικότητος έναντι των «απίστων», η παρότρυνση για ιερό πόλεμο.
Αυτές οι αντιλήψεις έχουν τροφοδοτήσει και την παρατηρούμενη σήμερα ισλαμική τρομοκρατία; Το Κοράνιο τελικά ενθαρρύνει το πολεμικό μένος;
Υπάρχουν εδάφια που στηρίζουν τη μετριοπάθεια. Αλλά υπάρχουν και άλλα που παροτρύνουν σε μαχητική αντιμετώπιση των «απίστων» (9:5¹ 2:189• 47:4). Από πολλούς μουσουλμάνους ειδήμονες έχει δοθεί μια ευρύτερη ερμηνεία στην jihad, τον ιερό πόλεμο, όπως η διαμαρτυρία κατά των καταχρήσεων μουσουλμάνων αρχόντων. Η κλασική όμως σημασία της εντολής παραμένει ισχυρή. Οι εκτός της κυριαρχίας του Ισλάμ περιοχές ονομάζονται «Οίκος πολέμου» (Dar al-harb), σε αντιδιαστολή με τον «Οίκο του Ισλάμ» (Dar al-Islam). Είναι γνωστό ιστορικά ότι η ορμή του ιερού πολέμου ενίσχυσε το Ισλάμ στις περιόδους της επεκτάσεώς του. Σήμερα, πολλοί μετριοπαθείς μουσουλμάνοι τονίζουν ότι τα κορανικά αυτά εδάφια πρέπει να ερμηνευθούν στο ιστορικό πλαίσιο, στο πότε εκλέχθησαν. Γιατί γράφηκαν και σε τι απέβλεπαν. Εξαρτάται, λοιπόν, ποια ερμηνεία εκάστοτε δίδεται στο Κοράνιο. Είναι αναγκαίο, οι σοβαροί μελετητές του να υψώσουν τη φωνή τους και να καθοδηγήσουν ψύχραιμα τους πιστούς μουσουλμάνους, ώστε να μην πέφτουν θύματα όσων επιδιώκουν να τους οδηγήσουν σε ακρότητες, επικαλούμενοι ορισμένα κορανικά χωρίς χωρίς ορθή ερμηνευτική ικανότητα και κυρίως χωρίς καθαρή θρησκευτική συνείδηση.
Πρέπει όμως να υπογραμμισθεί επίσης ότι φανατικοί δεν υπάρχουν μόνο στο Ισλάμ. Προσωπικά, με τρομάζει κάθε μορφή τρομοκρατίας με θρησκευτικό προσωπείο• και δεν παύω να επαναλαμβάνω ότι κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Το λάδι της θρησκείας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για να ανάβει φωτιές πολέμου, αλλά προορίζεται για να απαλύνει τις ψυχές, να θεραπεύει τις πληγές και να τις επουλώνει.
Εκτός από την τρομοκρατία, το άλλο μεγάλο πρόβλημα, το οποίο προέκυψε στην εποχή μας, είναι η οικονομική κρίση. Πώς βλέπετε αυτή την κρίση και τις επιπτώσεις της στους διαφόρους τομείς;
Πιστεύω ότι είναι αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων και ότι πρόκειται για μια στρεβλή οικονομική δραστηριότητα, η οποία αδιαφορεί για την αξία του ανθρωπίνου προσώπου, δρα επί τη βάσει εγωιστικών κριτηρίων και δεν εξυπηρετεί, τελικά, τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητας. Και βλέπουμε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και πτωχών να διευρύνεται δραματικά στην εποχή μας. Τελικά, πρόκειται για κρίση αξιών. Όπως επισημάναμε στο μήνυμα των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, που έγινε τον Οκτώβριο του 2008 στην Κωνσταντινούπολη, «Βιώσιμος οικονομία είναι εκείνη η οποία συνδυάζει την αποτελεσματικότητα με τη δικαιοσύνη και την κοινωνική αλληλεγγύη». Για την ουσιαστική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως και της φτώχειας του κόσμου απαιτείται υπέρβαση της αδικίας και ισόρροπη ανάπτυξη.
ΣΤΗΝ ΑΝΝΑ ΔΟΛΛΑΡΗ στο Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Την πεποίθηση ότι μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά χριστιανοί και μουσουλμάνοι εκφράζει ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος, υπογραμμίζοντας ότι αναπτύχθηκαν πραγματικές σχέσεις φιλίας και ένας «διάλογος ζωής» μεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων στην Αλβανία, ενώ παράλληλα σημειώνει ότι η οικονομική κρίση ήταν αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων, η οποία αδιαφορεί για την αξία του ανθρώπινου προσώπου και δεν εξυπηρετεί, τελικά, τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητας
«Το λάδι της θρησκείας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για να ανάβει φωτιές πολέμου, αλλά προορίζεται για να απαλύνει τις ψυχές», επισημαίνει στα «Επίκαιρα» ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος.
Μπορεί να συνυπάρξουν χριστιανοί και μουσουλμάνοι;
Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι σε πάρα πολλές εποχές και χώρες συνυπάρχουν ειρηνικά. Αρκεί να καλλιεργηθεί και στη μια και στην άλλη κοινότητα η ανεξιθρησκία και ο σεβασμός στις πεποιθήσεις των άλλων. Η ανεξιθρησκία, όπως χαρακτηριστικά την όρισε προ δύο αιώνων ο Ευγένιος Βούλγαρης (†1806), είναι «μία επιεικής και πραεία διάθεσις ψυχής ευσεβούς». Τοποθετείται στο μέσον της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας («υπερβολής») και της θρησκευτικής αδιαφορίας («ελλείψεως»). Η ειρηνική συμβίωση των θρησκευτικών κοινοτήτων μπορεί γενικά να προέλθει από δύο αντίθετες αφετηρίες. Είτε από την αδιαφορία γενικώς για τη θρησκευτική εμπειρία είτε από τη συνειδητή βίωση της βαθύτερης ουσίας της θρησκείας, όπως προβάλλει στη ζωή πολλών εξαιρετικών προσωπικοτήτων όλων των θρησκειών. Αντιστρόφως, η θρησκευτική μισαλλοδοξία και η εχθρότητα ανάμεσα στις θρησκευτικές κοινότητες είναι δυνατό να αναπτυχθούν είτε από σπέρματα θρησκευτικού τύπου ενός ακραίου φανατισμού είτε από μη θρησκευτικές ρίζες, π.χ. παράγοντες πολιτικούς, εθνικιστικούς, αιτίες ψυχολογικές, ιδιοτελείς, που ζητούν να χρησιμοποιήσουν τη θρησκεία για άλλες επιδιώξεις. Βάση κοινής αποδοχής για την ειρηνική συμβίωση ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων είναι η αποδοχή της ελευθερίας της θρησκευτικής συνειδήσεως και, γενικότερα, ο έμπρακτος σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Υπάρχει αυτή η ειρηνική συνύπαρξη στην Αλβανία;
Στην Αλβανία υπάρχει μια παράδοση θρησκευτικής ανεκτικότητος. Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα μέλη μιας μεγάλης οικογενείας ανήκουν σε διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες. Το Σύνταγμα του 1998 της Αλβανίας διακηρύσσει και εξασφαλίζει τη θρησκευτική ελευθερία, και ακόμα το δικαίωμα του πολίτη να αλλάξει θρησκεία. Επίσης, αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο ρόλο των παραδοσιακών θρησκευτικών κοινοτήτων, δηλαδή δύο μουσουλμανικών –των σουνιτών και των μπεκτασί– και δύο χριστιανικών – των ορθοδόξων και των καθολικών. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν πρωτοήρθαμε στην Αλβανία, προσπαθήσαμε να αναπτύξουμε σχέσεις φιλικές με τους επικεφαλής των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων. Υποστηρίξαμε σταθερά όχι μόνο τη θρησκευτική ανοχή, αλλά ακόμα τη συνεργασία. Σε όλες τις μεγάλες εορτές των δύο θρησκειών ανταλλάσσουμε επισκέψεις. Δεν πρόκειται για μια εξωτερική τυπικότητα. Καλλιεργήθηκαν πραγματικά σχέσεις φιλίας, και, κυρίως, ένας «διάλογος ζωής». Σε δύσκολες φάσεις της πορείας της χώρας κάναμε από κοινού διακηρύξεις και παρεμβάσεις σε θέματα κοινωνικής ειρήνης και προόδου. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε και το «Διαθρησκειακό Συμβούλιο της Αλβανίας», στο οποίο μετέχουν οι επικεφαλής των τεσσάρων παραδοσιακών θρησκευτικών κοινοτήτων που ανέφερα προηγουμένως. Υπάρχουν επίσης πολλοί οι οποίοι –μένοντας πιστοί στη μακροχρόνια προπαγάνδα και εκπαίδευση του παλαιού αθεϊστικού καθεστώτος– δεν θέλουν να ανήκουν σε καμία θρησκευτική κοινότητα. Η ειρηνική συμβίωση επεκτείνεται και σ’ αυτούς τους κύκλους.
Επανειλημμένως η Εκκλησία μας προσέφερε και σε μουσουλμανικές οικογένειες από τις βοήθειες που λαμβάναμε σε τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα κ.λπ. Σε μια δύσκολη ιστορική καμπή, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες κατέκλ
υσαν την πτωχή Αλβανία το 1999 από το Κόσσοβο, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν στάθηκε αδιάφορη. Πρόθυμα βοήθησε στην ανακούφιση των προσφύγων, γνωρίζοντας ότι ήσαν μουσουλμάνοι. Κινητοποιήσαμε νέους και γυναίκες, καθώς και φίλους σ’ όλο τον κόσμο, συγκεντρώσαμε μεγάλο χρηματικό ποσόν και αναπτύξαμε ευρύτατο έργο συμπαραστάσεως που ανακούφισε πάνω από 30.000 ανθρώπους. Αυτή η στάση, πέρα από την άμεση βοήθεια πλήθους ταλαιπωρημένων ανθρώπων, απέκτησε και συμβολικό χαρακτήρα για το παρόν και το μέλλον της συνυπάρξεως και αλληλεγγύης ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων.Μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού υπάρχουν στοιχεία τα οποία μπορούν να στηρίξουν την αλληλοκατανόηση;
Το Ισλάμ, το οποίο γεννήθηκε με τη γνωστή του μορφή στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνος, απορρόφησε πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αραβικής θρησκείας, αλλά και της εβραϊκής και της χριστιανικής θρησκευτικότητος. Αργότερα τράφηκε φιλοσοφικά από την ελληνική σκέψη, τόσο την αριστοτελική όσο και την πλατωνική και νεο-πλατωνική. Ο μυστικισμός του κινήθηκε μέσα στα πλαίσια συγγενών προς την ελληνική, τη χριστιανική, την περσική, αλλά ακόμα και την ινδική πνευματική εμπειρία. Κοινά στοιχεία, σε γενικές γραμμές, είναι η πίστη στην ύπαρξη του Θεού, στην κοινή καταγωγή των ανθρώπων, στη σημασία που έχουν τα ιερά βιβλία, η πίστη στην ανάσταση των νεκρών και στην τελική κρίση. Συγχρόνως όμως υπάρχουν θεμελιώδεις θεολογικές διαφορές, όπως η διαφορετική κατανόηση του μυστηρίου του Θεού, το δόγμα της Αγίας Τριάδος, η θεότητα του Ιησού Χριστού και άλλα, όσα συνδέονται με αυτά. Επίσης, η θρησκευτική έκφραση κινείται σε παράλληλους δρόμους: προσευχή, νηστεία, ελεημοσύνη, αποδημίες, διάφορες εορτές. Από τις πιο εντυπωσιακές διαφορές μεταξύ των δύο θρησκειών είναι η διάκριση εις βάρος των γυναικών. Το Κοράνιο τονίζει απερίφραστα ότι «οι άνδρες είναι ανώτεροι των γυναικών» (4,38). Όπως επίσης, η απόλυτη δικαίωση της επιθετικότητος έναντι των «απίστων», η παρότρυνση για ιερό πόλεμο.
Αυτές οι αντιλήψεις έχουν τροφοδοτήσει και την παρατηρούμενη σήμερα ισλαμική τρομοκρατία; Το Κοράνιο τελικά ενθαρρύνει το πολεμικό μένος;
Υπάρχουν εδάφια που στηρίζουν τη μετριοπάθεια. Αλλά υπάρχουν και άλλα που παροτρύνουν σε μαχητική αντιμετώπιση των «απίστων» (9:5¹ 2:189• 47:4). Από πολλούς μουσουλμάνους ειδήμονες έχει δοθεί μια ευρύτερη ερμηνεία στην jihad, τον ιερό πόλεμο, όπως η διαμαρτυρία κατά των καταχρήσεων μουσουλμάνων αρχόντων. Η κλασική όμως σημασία της εντολής παραμένει ισχυρή. Οι εκτός της κυριαρχίας του Ισλάμ περιοχές ονομάζονται «Οίκος πολέμου» (Dar al-harb), σε αντιδιαστολή με τον «Οίκο του Ισλάμ» (Dar al-Islam). Είναι γνωστό ιστορικά ότι η ορμή του ιερού πολέμου ενίσχυσε το Ισλάμ στις περιόδους της επεκτάσεώς του. Σήμερα, πολλοί μετριοπαθείς μουσουλμάνοι τονίζουν ότι τα κορανικά αυτά εδάφια πρέπει να ερμηνευθούν στο ιστορικό πλαίσιο, στο πότε εκλέχθησαν. Γιατί γράφηκαν και σε τι απέβλεπαν. Εξαρτάται, λοιπόν, ποια ερμηνεία εκάστοτε δίδεται στο Κοράνιο. Είναι αναγκαίο, οι σοβαροί μελετητές του να υψώσουν τη φωνή τους και να καθοδηγήσουν ψύχραιμα τους πιστούς μουσουλμάνους, ώστε να μην πέφτουν θύματα όσων επιδιώκουν να τους οδηγήσουν σε ακρότητες, επικαλούμενοι ορισμένα κορανικά χωρίς χωρίς ορθή ερμηνευτική ικανότητα και κυρίως χωρίς καθαρή θρησκευτική συνείδηση.
Πρέπει όμως να υπογραμμισθεί επίσης ότι φανατικοί δεν υπάρχουν μόνο στο Ισλάμ. Προσωπικά, με τρομάζει κάθε μορφή τρομοκρατίας με θρησκευτικό προσωπείο• και δεν παύω να επαναλαμβάνω ότι κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Το λάδι της θρησκείας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για να ανάβει φωτιές πολέμου, αλλά προορίζεται για να απαλύνει τις ψυχές, να θεραπεύει τις πληγές και να τις επουλώνει.
Εκτός από την τρομοκρατία, το άλλο μεγάλο πρόβλημα, το οποίο προέκυψε στην εποχή μας, είναι η οικονομική κρίση. Πώς βλέπετε αυτή την κρίση και τις επιπτώσεις της στους διαφόρους τομείς;
Πιστεύω ότι είναι αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων και ότι πρόκειται για μια στρεβλή οικονομική δραστηριότητα, η οποία αδιαφορεί για την αξία του ανθρωπίνου προσώπου, δρα επί τη βάσει εγωιστικών κριτηρίων και δεν εξυπηρετεί, τελικά, τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητας. Και βλέπουμε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και πτωχών να διευρύνεται δραματικά στην εποχή μας. Τελικά, πρόκειται για κρίση αξιών. Όπως επισημάναμε στο μήνυμα των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, που έγινε τον Οκτώβριο του 2008 στην Κωνσταντινούπολη, «Βιώσιμος οικονομία είναι εκείνη η οποία συνδυάζει την αποτελεσματικότητα με τη δικαιοσύνη και την κοινωνική αλληλεγγύη». Για την ουσιαστική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως και της φτώχειας του κόσμου απαιτείται υπέρβαση της αδικίας και ισόρροπη ανάπτυξη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου