Οι Λιγκιάδες στις φλόγες 3 Οκτωβρίου 1943

Τοποθεσία του εγκλήματος: Λυγκιάδες Ιωαννίνων

Ημερομηνία του εγκλήματος: 3 Οκτωβρίου 1943

Κατηγορίες: τραυματισμοί, εκτελέσεις, πυρπόληση του χωριού, λεηλασίες, κατάσχεση ζώων, απανθράκωση ανθρώπων, κακοποιήσεις, τυφεκισμοί 40 παιδιών

Κατηγορούμενοι:

1)      Λαντς Χούμπερτ, στρατηγός, διοικητής του ΧΧΙΙ ου Ορεινού Σώματος Στρατού

2)      Μάγιερ, ταγματάρχης

3)      Φον Στέττνερ Βάλτερ, υποστράτηγος, διοικητής της 1^ης Μεραρχίας ορεινών καταδρομών

4)      Μπάουερ Κάρλ, αξιωματικός από το Μόναχο

5)      Υποδιοικητής του Μπάουερ με μικρό όνομα Χανς

6)      Λέδι ή Λέντι, λοχαγός

7)      Σχιούμαχερ Καρλ ανθυπολοχαγός από τη Βαυαρία – ίσως ο πιο αμέτοχος – για να καλυφθούν και οι πραγματικοί ένοχοι. Ο Καρλ Σχιουμάχερ είχε αρνηθεί να πάρει μέρος στην «επιχείρηση» στους Λιγκιάδες και εκείνη την ημέρα έκανε τον άρρωστο.  

Διοικητής της μονάδας (εφεδρικό τάγμα 79)  που αιματοκύλισε τους Λιγκιάδες ήταν ο Άλφερντ Σρέπελ.

Ο Φραγκ Μάγερ (συγγραφές του Αιματοβαμμένου Εντελβάις) εντόπισε τον Σρέπελ, αλλά καμιά εισαγγελία στη Γερμανία δεν άρχισε ποτέ προκαταρτικές έρευνες για τη δράση του στην Ελλάδα. Έτσι δεν ασκήθηκε καμιά ποινική δίωξη ενεντίον του.

Ο κύριος υπεύθυνος στην Ήπειρο, ο στρατηγός Χούμπερτ Λαντς, καταδικάστηκε το 1948 στη Νυρεμβέργη από αμερικανικό στρατοδικείο σαν εγκληματίας πολέμου σε δώδεκα χρόνια φυλάκιση. Μετά από λίγο όμως του απονεμήθηκε χάρη. Βγήκε από τη φυλακή το 1952.

Οι πρώτες ανακρίσεις για τα Εθνοσοσιαλιτικά Εγκλήματα Βιαιοπραγιών – Ελληνικά Θέματα, ξεκίνησαν από την εισαγγελία του Μονάχου το 1957. Μεταξύ τους βρισκόταν και προανακριτικές έρευνες εναντίον του στρατηγού Λαντς.

Μα όλες οι ανακρίσεις αυτές κατέληξαν στο αρχείο. Το 1965, στο Μόναχο ξεκίνησε μια καινούργια ανακριτική έρευνα.

Ο Λαντς και ο φον Λέντε με διάφορα νομικά τεχνάσματα πέτυχαν τη δικαστική απαλλαγή τους, εξαιτίας ενός λάθους του Αντώνη Τούσση, διευθυντή του Ελληνικού Εθνικού Γραφείου Εγκλημάτων Πολέμου, που είχε αναφέρει εσφαλμένα την 4^η Ιουνίου 1943 ως ημερομηνία της «τέλεσης αντιποίνων» στους Λιγκιάδες, μια περίοδο κατά την οποία ο Λαντς ήταν πράγματι ακόμα διοικητής στο ανατολικό μέτωπο.

Ακόμη ο Λαντς την ημέρα του ολοκαυτώματος βρισκόταν στην κηδεία του Ζάλμινγκερ (ο εξολοθρευτής του Κομμένου, που σκότωσαν αντάρτες του ΕΔΕΣ στο Κουκλέσι).

Ακόμα και αν ο φον Στέττνερ ήταν εκείνος που εξέδωσε την διαταγή εξολόθρευσης των Λιγκιάδων, ο Λαντς με την ημερήσια διαταγή της 1^ης Οκτωβρίου 1943 (μετά την ενέδρα των ανταρτών στο Κουκλέσι) δημιούργησε το κλίμα της σφαγής.

Έτσι ο Λαντς και ο φον Λέντε επέστρεψαν αλώβητοι στις καθημερινές τους ασχολίες.

Ο Λαντς έγραψε τα απομνημονεύματά του, ίδρυσε το Σωματείο παλαιών ορεινών καταδρομέων, ορίστηκε ειδικός για θέματα άμυνας και ήταν υποψήφιος των Φιλελευθέρων στις εκλογές του 1961.

Ο φον Λέντε εργάστηκε σαν νομικός σύμβουλος του Συνδέσμου των Ιπποτών (γαλαζοαίματοι ευγενείς και πρώην μεγαλοκτηματίες) και σαν δικηγόρος βετεράνων του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Στη δίκη της Νυρεμβέργης του 1946 ο φον Λέντε θυμόταν ακόμα τους Λυγκιάδες και ότι ο Λαντς, όταν του έγινε γνωστή η καταστροφή του χωριού διέταξε «στρατιωτική δικαστική έρευνα» Το πόρισμά της, όμως, υποστήριξε ο φον Λέντε τότε, δεν του έγινε γνωστό.

(ο Λέντε εννοούσε την παρωδία έρευνας από τον στρατονόμο Τομ Κόβιακ με  διερμηνέα, τον καθηγητή της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας, Πουλμέντη)

Ακόμα και ο Σπυρίδων, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, έδωσε κατάθεση στο Εθνικό Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου. Μιλάει και για την ανακοίνωση που είχε ετοιμάσει το γερμανικό επιτελείο, όταν ανέλαβαν την κατοχή στην Ήπειρο μετά τον αφοπλισμό των Ιταλών. Ο Σπυρίδων λέει ότι αρνήθηκε να υπογράψει την ανακοίνωση και γι’ αυτό του επέβαλλαν κατ’ οίκον κράτηση. Αναφέρει τις σφαγές στην Παραμυθιά και στους Λυγκιάδες και υπογραμμίζει πως ο Λαντς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ήξερε την καταστροφή των Λυγκιάδων, αφού το χωριό φαινότανε απ’ τα παράθυρα, ακριβώς απέναντι απ’ την οικία και το γραφείο του.

ΠΗΓΗ Μνήμες Κατοχής ΙΙΙ – Οι Λυγκιάδες στις φλόγες  Christoh U. Schminck Gustavus.

Απέναντι από την πόλη των Ιωαννίνων, ριζωμένο στην κορυφή του Μιτσικελιού βρίσκεται το χωριό Λιγκιάδες. Έχει την τύχη να έχει θέα όλο το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων και την «ατυχία» να φαίνεται από την πόλη και όλη τη γύρω περιοχή.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1943, ημέρα Κυριακή, και ενώ ακόμα δεν είχε χαράξει οι προβολείς και το πυροβολικό του γερμανικού στρατού κατοχής είναι στραμμένοι στο χωριό. Έξι καμιόνια με Γερμανούς καταδρομείς ανηφορίζουν προς τα εκεί. Μετά από λίγες ώρες το χωριό θα έχει σβηστεί από το χάρτη. Και 82 κάτοικοι – κυρίως γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι – δε θα προλάβουν ούτε καν να ρωτήσουν σε τι έφταιξαν.

Οι καπνοί θα σκεπάσουν τα Γιάννενα και η λήθη τη μνήμη.

Ο Christoph Schminck – Gustavus θα μιλήσει με τους επιζώντες της σφαγής. Θα δώσει το λόγο στα θύματα. Αλλά και θα ψάξει στη Γερμανία τους θύτες. Θα προσπαθήσει να καταλάβει γιατί ποτέ δε λογοδότησαν για τα εγκλήματά τους.

Το «Μνήμες Κατοχής ΙΙΙ. Οι Λιγκιάδες στις φλόγες» είναι το τρίτο και τελευταίο βιβλίο της τριλογίας του για την Ήπειρο.

Σχετικά
1) Οι Γερμανοί καίνε την Καλουτά στο Ζαγόρι 23 Οκτωβρίου 1943

2) Εσθήρ Κοέν αυτόν τον αριθμό θυμάμαι εγώ ...

3) Παναγιώτης Μπαμπούσικας, επιζών της καταστροφής των Λιγκιάδων 

4) Εγκλήματα πολέμου της μεραρχίας Εντελβάις στην Ήπειρο 1943 - 1944