Η έβδομη αίσθηση, ένα πρόσφατο βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη

«ΕΙΜΑΣΤΕ στην επινίκια πανηγυρική πτήση. Το υπερσύγχρονο Αirbus είναι έτοιμο να απογειωθεί. Ξαφνικά ένας από τους επιβάτες βάζει τις φωνές:-“Ε, πιλότε, πού πας”... Ολοι τον περνούν για τρελό». Κάπως έτσι αρχίζει η «Εβδομη αίσθηση- troika Μoίρα»
(Εκδόσεις Καστανιώτη 2010), το τελευταίο βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη.
«Το αεροσκάφος απογειώνεται. Το πλήρωμα σερβίρει ποτά, η ατμόσφαιρα είναι ευφρόσυνη, σχεδόν εορταστική. Ωστόσο οι επιβαίνοντες δεν γνωρίζουν ότι έχουν τελειώσει τα καύσιμα...
Ο αφηγητής παρατηρεί τρία μαχητικά αεροσκάφη, δύο ευρωπαϊκά Εurofighter και ένα αμερικανικό F16 (η τρόικα), τα οποία ανταποκρίνονται στο σήμα κινδύνου και συνοδεύουν το Αirbus. Το μόνο όμως που καταφέρνουν είναι να το παρακολουθήσουν στην αναπόφευκτη πορεία του προς την αναγκαστική προσθαλάσσωση... Λίγο πριν από την πρόσκρουση ο αφηγητής αναφωνεί μέσα στην απελπισία του:“Πιστεύω ακόμη και στην troika Μοίρα!”».

Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη ο αναγνώστης παρακολουθεί τον ήρωα να... γκρεμίζεται από τα 30.000 πόδια στις παραισθήσεις της εντατικής. Από πάνω του «τρεις τύποι με λευκές μπλούζες» τον ενημερώνουν για το θεραπευτικό χρονοδιάγραμμα που θα οδηγήσει στην αποσωλήνωσή του. «Ηρεμήστε, δεν είστε μόνο εσείς σε αυτήν την κατάσταση. Είναι όλη η Ελλάδα!» του λέει ένας από τους «τροϊκανούς»! Η «Εβδομη αίσθηση» είναι η «φαντασίωση στο πίσω μέρος του μυαλού» από το κρεβάτι της εντατικής. Ή αλλιώς «το συνειρμικό φως που πέφτει στα ανθρώπινα» και ίσως φωτίσει τα βήματά μας για την έξοδο από το τούνελ.

«Είχα προειδοποιήσει για την κρίση χρέους»
«Η χαμένη στιγμή δεν επανέρχεται ποτέ στην πολιτική» επιμένει ο Μίμης Ανδρουλάκης μιλώντας στο «Βήμα», λίγες ημέρες πριν από την κυκλοφορία της «Εβδομης αίσθησης». Ο βουλευτής του ΠαΣοΚ γράφει για «χαλαρότητα» κατά τις πρώτες 100 ημέρες της παρούσας κυβέρνησης και υπενθυμίζει ότι είχε προειδοποιήσει για την κρίση χρέους και την εκτίναξη των spreads πριν από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009. Στο προηγούμενο βιβλίο του («Ε, Πρόεδρε», Σεπτέμβριος 2009), επέμενε στην ισχυρή πιθανότητα να δούμε «το κόστος του δανεισμού μας να γίνεται εφιαλτικό». Σήμερα θυμάται ότι εκείνη η «προειδοποίηση κινδύνου στην κόψη του νήματος» χάθηκε μέσα στον θόρυβο της προεκλογικής εκστρατείας.

Τα τελευταία χρόνια ο Μίμης Ανδρουλάκης «γράφει» κάθε βιβλίο στο μυαλό του μέσα σε έντεκα μήνες. Τον δωδέκατο, κάθε Αύγουστο, ακολουθεί αυστηρό πρόγραμμα κολύμβησης και συγγραφής. «Η Εβδομη αίσθηση» εξετάζει το μετά «της νέας ελληνικής τραγωδίας, οικονομικής και κοινωνικής». Αναζητεί φως στο αδιέξοδο. «Προς το παρόν όλες μας οι ελπίδες κρέμονται από το θαύμα της Καπερναούμ. “Σήκω και περπάτα” λέει ο Ιησούς στον παραλυτικό και η πίστη του είναι μεταδοτική» γράφει. «Περιμένω μια θαυματουργή φωνή για την Ελλάδα». Λίγους μήνες μετά την υπογραφή του μνημονίου ο κ. Ανδρουλάκης μιλάει για «το απελπιστικό αίσθημα που βιώνει ο Ελληνας καθώς πασχίζει με αδέξιες και αμήχανες προσπάθειες να κρατήσει το κεφάλι έξω από το νερό». Μέσα στο έρεβος παρουσιάζει τον προτιμότερο για εκείνον δρόμο σωτηρίας: αναθεώρηση του μνημονίου με χρονικό αναπρογραμματισμό του χρέους και ταυτόχρονη αποδέσμευση από τη στενή, εκ του σύνεγγυς, εποπτεία των εκπροσώπων της τρόικας. Γίνεται; Ο συγγραφέας απαντά καταφατικά. Μπορεί να επιτευχθεί, θεωρεί, με πειστικές πρωτοβουλίες και συνεργασίες στην Ευρώπη οι οποίες πρέπει να προετοιμαστούν έγκαιρα με «χαμηλή πτήση» κάτω από τα «ραντάρ». Στο βιβλίο ο Πλάτων και ο Διονύσιος των Συρακουσών «αναδιαρθρώνουν» το χρέος...

«Ο λαθρεπιβάτης με το κόκκινο και το μαύρο»
Από το κρεβάτι της εντατικής ο αφηγητής επιστρέφει στο παρελθόν για να εξηγήσει το παρόν. Φιλοδοξία του είναι να «βοηθά κρυφά», ακολουθώντας τη μέθοδο του Ευρικλή, του αρχαίου εγγαστρίμυθου από τη Λέσβο. «Το μήνυμα να ακούγεται, ο αγγελιαφόρος να εξαφανίζεται». Ο έτερος πυλώνας του βιβλίου είναι ο κρητικός Επιμενίδης, ο έβδομος σοφός της αρχαιότητας. «Επιμενίδης είναι το όνομα της εσωτερικής μου φωνής, του προσωπικού δαιμονίου, του πνευματικού οδηγού μου και... γιατί να το κρύψω, του υποβολέα μου». Ο συγγραφέας μάς υπενθυμίζει ότι ο Αριστοτέλης αναφέρεται στην αναλυτική δεινότητα του Επιμενίδη και στην ικανότητά του να δίνει εξηγήσεις στα ανεξήγητα: «Οι Ελληνες θαύμαζαν την ικανότητα του Επιμενίδη να “μαντεύει” τα μελλούμενα και να προειδοποιεί».

Η αφήγηση είναι σπονδυλωτή: περνάει από τις αναδρομές στο παρελθόν του συγγραφέα, στα νεανικά του διαβάσματα, στους ανθρώπους με τους οποίους συνδέθηκε στο παρελθόν: από τον Λέοντα Καραπαναγιώτη ως τον Χαρίλαο Φλωράκη... Συνεκτικός ιστός είναι η «έβδομη αίσθηση», ένα ράγισμα στην πραγματικότητα που αποκαλύπτει στον αναγνώστη την αλήθεια για το σήμερα μέσα από τη βουτιά στο παρελθόν, στην ιστορία που επαναλαμβάνεται. Ο κ. Ανδρουλάκης γίνεται ξανά «ο λαθρεπιβάτης με το κόκκινο και το μαύρο», ο νεαρός που πήδηξε μέσα σε μια υδροφόρο για να δραπετεύσει από την Κρήτη το 1972, όπως περιγράφει στο πιο συγκινητικό κεφάλαιο του βιβλίου.

Η ύβρις του «σεμνού και ταπεινού»
Στον μεταφορικό λόγο του συγγραφέα ο αναγνώστης ανακαλύπτει σαφείς αναφορές σε πολιτικούς ηγέτες και καταστάσεις τού σήμερα. «Υβρις υπάρχει και όταν ένας ηγέτης τυπικά “σεμνός και ταπεινός» ολιγωρεί, χάνει την επαφή με την πραγματικότητα, αρνείται τα προβλήματα...». Πίσω από αυτήν την αναφορά πολλοί θα αναγνωρίσουν το πρώην πρωθυπουργό κ. Κ.Καραμανλή ο οποίος ύψωσε τη σημαία της «σεμνότητας και ταπεινότητας» αμέσως μετά τις εκλογές του 2004.

Ο ΕΓΓΟΝΟΣ ΚILLER ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙ ΤΟ ΧΡΕΟΣ

«Το αναπόφευκτο του πεπρωμένου επιβάλλεται μέσα από ελεύθερες επιλογές» υπογραμμίζει ο συγγραφέας όταν ζητούμε να αποκρυπτογραφήσει το νόημα της αναφοράς του «στον “εγγονό” της ιστορίας» ο οποίος «παρασύρεται από σφάλμα σε σφάλμα στη δίνη της αυτοκαταστροφής».Είναι αυτός «που παραγνώρισε την πιθανότητα,τον νόμο “για αυτά που μπορεί να συμβούν”, που είναι κατά τον Αριστοτέλη η ουσία της τραγικής γνώσης».

«Ο εγγονός δεν είναι φωτοτυπία του Παπανδρέου» σημειώνει ενώ κουβεντιάζουμε.«Η τραγωδία είναι μήτρα καταστάσεων που επαναλαμβάνονται και ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα» εξηγεί.Πρόκειται για ένα τμήμα του βιβλίου που θα απασχολήσει τα στελέχη της κυβέρνησης του ΠαΣοΚ και τους πολιτικούς αναλυτές.Ορισμένοι θα αναγνωρίσουν στοιχεία ευθείας κριτικής προς τον σημερινό Πρωθυπουργό.Τυχαίο;

«Ο Ορέστης πληρώνει “κακά” χρέη του πατέρα του Αγαμέμνονα και του παππού του Ατρέα» θυμίζει ο κ.Ανδρουλάκης και εξηγεί: «Μέχρι το εγγόνι φτάνει η υποχρέωση καταβολής του χρέους» αναφέρει ο Αισχύλος, και όποιος κατάλαβε,κατάλαβε...

Η οπτική γωνία του συγγραφέα προς τον «εγγονό» μεταβάλλεται με την περαιτέρω ανάγνωση του βιβλίου.O «εγγονός» είναι ο «τραγικός πρωταγωνιστής κάθε ιστορικής εποχής».Είναι επίσης «ο άνθρωπος της τρίτης γενιάς στον δικό μας αιώνα, θα ζήσει μαζί με εμάς το δράμα ως το τέλος μέσα στη βασανιστική αμφιβολία αν η “Τρόικα Θεά” αποδειχθεί η σωτήρια Μητέρα Γη ή η Μέδουσα-Γοργώ» γράφει.
Και λίγο παρακάτω: «Ο “εγγονός” σε εποχές μεγάλων κρίσεων και αναταράξεων που φθείρουν την παλιά τάξη» μέσα στη δίνη των εξελίξεων γίνεται «ακόμη και παρά τον χαρακτήρα του Κiller, επιταχύνει αντικειμενικά τη διάλυση και θέτει στην ημερήσια διάταξη ένα ιδρυτικό πρόβλημα».
ΠΗΓΗ: Το Βημα Κυριακή 21 Νοεμ. 2010
ΣΧΕΤΙΚΑ 1) Ιστολόγιο Μίμη Ανδρουλάκη

H ψηφιακή έκδοση του βιβλίου με ελεύθερη τιμή (από μηδέν μέχρι το ...) από τις εκδόσεις Καστανιώτη μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010.