Ώφθητε περί την 11:50 νυχτερινή εισερχόμενος εις το εστιατόριον Μπάρμπα Θωμάς....Διατί;

Από το βιβλίο του δημοσιογράφου κ. Σπύρου Θεμελή λίγες γραμμές από τις 320 σελίδες του βιβλίου
Αφηγείται ο τότε καθηγητής της Κλασσικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μανώλης Παπαθωμόπουλος, που ετίθετο σε διαθεσιμότητα εναλλάξ με τον Φάνη Κακριδή, γιατί αν τους διώχνανε και τους δύο μαζί, τότε ποιος θα έκανε τα μαθήματα της Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο;

….Μετά τη δίκη (μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη των μελών της Δημοκρατικής Άμυνας τον Απρίλιο του 1970) ζήτησα να ενταχθώ σε παράνομη ομάδα και να αναπτύξω παράνομη δράση. Μου το αρνήθηκαν. «Είσαι καμένο χαρτί για τέτοια πράγματα» μου είπαν. «Μιλάς πολύ, προκαλείς και σε παρακολουθούν όπου και να πας. Ως εκ τούτου είναι αδύνατο να πάρεις μέρος σε κάποια παράνομη οργάνωση».
Ένας Γάλλος με τον οποίο μίλησα μου είπε να συνεχίσω το ρόλο μου.
«Μίλα όπως και όσο μπορείς. Χλεύασε τη δικτατορία, αλλά σε παράνομη οργάνωση δε θα μπεις».

….Κάποια στιγμή φθάνει στο Πανεπιστήμιο ο κυβερνητικός επίτροπος της Γεωπονικής Σχολής Αθηνών, υποστράτηγος εν αποστρατεία Καραμανώλης. Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων δεν είχαν τοποθετήσει κυβερνητικό επίτροπο (έφθανε ο Κωτσέλης). Το γραφείο μου βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το γραφείο του Πρύτανη Θεοχαρίδη. Βλέπω από την μισάνοιχτη πόρτα τον υποστράτηγο να κάθεται στο γραφείο και όρθιο τον Θεοχαρίδη να του δίνει εκνευρισμένος το ένα χαρτί μετά το άλλο. Πάρε και αυτό, πάρε και τούτο, πάρε και τ’ άλλο. Πάρε τα ενοχοποιητικά στοιχεία για τον Παπαθωμοπουλο.
Την επόμενη μέρα με καλούν στη μία το μεσημέρι να συναντηθώ με τον Καραμανώλη. Μπαίνω μέσα και βλέπω έναν ηλικιωμένο κύριο πίσω από έναν τεράστιο φάκελο. Δίπλα του καθόταν για να κρατήσει πρακτικά ο Παπαλουκάς. Σε διαταγμένη υπηρεσία βρισκόταν ο άνθρωπος.
Με ρωτάει τι μαθήματα διδάσκω. Του απαντώ Κλασική Φιλολογία δηλαδή Αρχαία και Λατινικά.
--Δηλαδή διδάσκεις τρία μαθήματα μου λέει.
--Ναι του απαντώ γελώντας. Δύο ήταν, όμως, τα μαθήματα που δίδασκα στα πλαίσια της Κλασικής Φιλολογίας. Αρχαία και Λατινικά.
--Τι κείμενα κάνετε;, μου λέει.
--Τον πόλεμο του Θουκυδίδη, του απαντώ.
--Δηλαδή τον …Θεσσαλικό πόλεμο, μου λέει.
--Ναι ακριβώς στρατηγέ μου απαντάω. Τώρα τι δουλειά είχε ο Θουκυδίδης με αυτόν τον …Θεσσαλικό Πόλεμο, μόνο ο στρατηγός το γνώριζε. Και, όμως, αυτός ο άνθρωπος θα ανέκρινε έναν καθηγητή, τον όποιον καθηγητή Πανεπιστημίου.
--Όλος αυτός ο φάκελος είναι δικός μου;, τον ρωτάω.
--Ναι, μου απαντάει.
Αυτός, λοιπόν, ο κατά τα άλλα συμπαθητικός κύριος έμελλε να μου κάνει δεκατρείς ερωτήσεις. Και οι δεκατρείς άρχιζαν με το ρήμα ΩΦΘΗΤΕ. Δηλαδή γίνατε αντιληπτός, σας είδαν. Θυμάμαι την πρώτη ερώτηση:
--Ώφθητε περί 11:50 νυχτερινή εισερχόμενος εις το εστιατόριον Μπάρμπα-Θωμάς μετά της φοιτητρίας Πόπης Βουτσινά και του φοιτητού Σταύρου Κουρεμένου. Διατί;
--Πεινούσα, του απάντησα μονολεκτικά, όπως μονολεκτικά απάντησα σχεδόν και σε όλες τις άλλες ερωτήσεις.
Μόλις τελειώσαμε τον ρώτησα:
--Πώς τα πήγαμε στρατηγέ μου;
--Πως θέλετε να τα πάμε, απάντησε εκνευρισμένος.

Το βιβλίο του Σπύρου Θεμελή κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση και διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία καθώς και από τα γραφεία της εφημερίδας Νέοι Αγώνες, Δαγκλή 7, δίπλα από την Αγροτική Τράπεζα στο παλιό ΚΤΕΛ.
Το βιβλίο πλούσιο με αρχειακό υλικό – πρακτικά δικών, απόρρητα έγγραφα εκείνης της περιόδου, φωτογραφίες- αφηγείται τα χρόνια της χούντας στα Γιάννινα (1967-1973) μέσα από αφηγήσεις πρωταγωνιστών,με αναφορές σε εφημερίδες και περιοδικά, ρίχνει φως σε άγνωστα περιστατικά, όπως γιατί άργησε η εφαρμογή του στρατιωτικού νόμου στα Γιάννενα την 21η Απρ.1967, για ένα νυχτερινό ταξίδι του τότε μητροπολίτη Σεραφείμ στην Αθήνα προς συνάντηση του Παπαδόπουλου και άλλα.

.............................................................

Μέρες μεταπολίτευσης, αποχουντοποίηση στα Πανεπιστήμια.

ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΜΝΗΜΗΣ

του Μπάμπη Νούτσου

            Θα περιοριστώ εδώ, μόλους τους κινδύνους που συνεπάγεται η πρόσληψη μιας τέτοιας αφήγησης –οι θιασώτες του «μεταμοντερνισμού» όλο και πληθαίνουν- να ανακαλέσω αυθαίρετα κάποια θραύσματα της μνήμης μου για ορισμένα γεγονότα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τη δεκαετία του ’70.

Από το 1970 και ύστερα ήταν πιο φανερό σε πολλούς φοιτητές της Σχολής πως το στρατιωτικό καθεστώς αντιμετώπιζε πλέον το δίλημμα της «ελεγχόμενης φιλελευθεροποίησης», δηλ. την έκβαση των εγγενών αντιφάσεών του.

Την ίδια περίοδο θα αρχίσουν, λοιπόν, να συντελούνται και στη Σχολή κάποιες συντονισμένες διεργασίες εναντίον της στρατιωτικής χούντας. Έχει επανέλθει από εξάμηνη διαθεσιμότητα ο καθηγητής της Σχολής Φάνης Κακριδής και έχει διοριστεί στην ίδια Σχολή καθηγητής ο Μανόλης Παπαθωμόπουλος, που γρήγορα θα τεθεί σε μια πρώτη εξάμηνη διαθεσιμότητα (9-7-1970), επειδή τόλμησε να προσέλθει ως μάρτυρας υπεράσπισης δικαζόμενων μελών της «Δημοκρατικής Άμυνας».

 Στο φοιτητικό χώρο, έχει απολυθεί από τη φυλακή ο Λαοκράτης Βάσης, στέλεχος του κεντρο-αριστερού συνασπισμού των φοιτητών (εξακολουθούν να παραμένουν έγκλειστοι οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Γιώργος Μακρής και Απόστολος Παπαϊωάννου).

Ο τότε βοηθός Ερατοσθένης Καψωμένος σηκώνει μόνος του το βάρος των νεοελληνικών μαθημάτων-φροντιστηρίων στο τμήμα ΜΝΕΣ της Φιλοσοφικής και τα «φιλολογικά βραδυνά» στην αίθουσα προβολών, στον πρώτο όροφο του κτηρίου της οδού Δομπόλη, θα συντελέσουν στην εξωτερίκευση και ανταλλαγή των φοιτητικών ανησυχιών και αντιθέσεων στο καθεστώς.

Στην αρχή της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς 1971-72 δημοσιεύεται στην εφημ. «Το Βήμα» επιστολή του καθηγητή Φ. Κακριδή (15-9-1971). Σ’ αυτήν υπαινίσσονται πολύ περισσότερα απ’ όσα ρητά λέγονται: «Αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους ή τουλάχιστο αναστολή των ποινών. 

Αυτό θα ήταν πράξη Ελληνική». Το καθεστώς παραπέμπει τον Κακριδή στο Πειθαρχικό Συμβούλιο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και η δίκη προσδιορίζεται για τις 14-1-1972.

Εκείνο το απόγευμα δεκάδες φοιτητές, κρεμασμένοι στα παράθυρα της γραμματείας (στη Δομπόλη), όπου διεξαγόταν η δίκη, και στριμωγμένοι στις σκάλες και στο μεγάλο προθάλαμο της κεντρικής εισόδου του Πανεπιστημίου, μαθαίνουν την καταδικαστική απόφαση. Διαδηλώνουν, σχεδόν αυθόρμητα, όλοι σχεδόν οι παρόντες, κι ήταν πολλοί, ως την κεντρική πλατεία της πόλης, με συνθήματα εναντίον της χούντας. Ήταν η δεύτερη μαζική φοιτητική διαδήλωση από την ημέρα της 21 Απριλίου 1967.

Μια κόκκινη κλωστή συνδέει την έκδοση του βραχύβιου φοιτητικού περιοδικού «Σηματωρός» (Μάρτιος 1972) με τη δημόσια καταγγελία του «μαγειρέματος» των επικείμενων φοιτητικών εκλογών. Από τα ποιήματα στο «Σηματωρό» ως την επώνυμη χειρόγραφη ανακοίνωσή της (23 Οκτωβρίου 1972), τοιχοκολλημένη στο κτήριο της Σχολής, η μικροκαμωμένη φοιτήτρια Πόπη Βουτσινά θα καταγγείλει το καθεστώς και τη μεθόδευση των εκλογών από το διορισμένο Δ.Σ. του χουντικού φοιτητικού συλλόγου.

Στις 20-11-1972 διενεργούνται ελεγχόμενες φοιτητικές εκλογές. Την ίδια μέρα ο φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής Σταύρος Κουρεμένος σκίζει, μπροστά στην άναυδη εφορευτική επιτροπή, τα ψηφοδέλτια και τα πετάει στο δάπεδο.

Θα παραπεμφθεί κι αυτός μαζί με τη Βουτσινά στο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

Την κλήση τους υπογράφει ο τότε Πρύτανης, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής Γεώργιος Θεοχαρίδης.

Θα χρειαστούν δύο συνεδρίες του Πειθαρχικού, με πρόεδρο τον καθηγητή της Φυσικομαθηματικής Σχολής Νικόλαο Γάγγα, για να επιβληθεί στους δύο φοιτητές «λίαν επιεικώς η ποινή της βαρείας επιπλήξεως προ της Συγκλήτου» [sic], στις 2 και 3 Φλεβάρη 1973.

Η δίωξη των δύο φοιτητών θα πάρει μεγάλες διαστάσεις στον αθηναϊκό τύπο.

Ο Μ. Παπαθωμόπουλος, ανάμεσα σ’ άλλους, θα έλθει αρωγός στους διωκόμενους φοιτητές και θα κληθεί από τον χουντικό υπουργό Παιδείας «εις έγγραφον απολογίαν».

Η ποινή της «βαρείας επιπλήξεως» θ’ αποτελέσει το έναυσμα για τη σύλληψη και φυλάκιση της Πόπης Βουτσινά. Θα συλληφθεί, ύστερα από συστηματική παρακολούθηση, όπως κι άλλοι συμφοιτητές της (ανάμεσά τους κι ο Νίκος Ράπτης), θα γνωρίσει την «εμπειρία» του ΕΑΤ/ΕΣΑ και θα μείνει αλύγιστη.

Οι ρωγμές στο χουντικό καθεστώς είχαν αυτή την περίοδο γίνει επικίνδυνες.

Τα γεγονότα της Νομικής Σχολής αρχικά και αργότερα του Πολυτεχνείου θα σημαδέψουν και στα Γιάννινα την αγωνιστικότητα και τις ριζοσπαστικές διεκδικήσεις μιας νέας γενιάς φοιτητών.

Ο απόηχός τους θα διαρκέσει πολύ καιρό μετά τη μεταπολίτευση…   

.......................................................................

Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Σεραφείμ (την Κυριακή 25 Νοεμβρίου 1973) ορκίζει τον στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη σαν Πρόεδρο Δημοκρατίας και τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο σαν Πρωθυπουργό. Τον Ιούλιο του 1974 μετά το προδοτικό πραξικόπημα εναντίον του Εθνάρχη και Αρχιεπισκόπου Μακάριου θα ακολουθήσει η εισβολή των Τούρκων στη Κύπρο

Μια δισέλιδη κάρτα από το πρόγραμμα εορτασμού του Πολυτεχνείου, το 1990, πιθανώς από το Λύκειο Ζωσιμαίας.