Μέσα στη χαράδρα του Άραχθου ποταμού, μεταξύ Δρίσκου και Ανατολικής βρίσκεται καλά κρυμμένο το γεφύρι του Παπαστάθη. Από το χωριό Ανατολική 30 χλμ από τα Ιωάννινα, κατεβαίνουμε περίπου 4 χλμ χωματόδρομο προς το ποτάμι. Στρίβουμε δεξιά και, αφού περπατήσουμε ανάμεσα σε βράχια, αντικρίζουμε επιτέλους μπροστά μας το ωραίο αλλά εγκαταλειμμένο και από το ίδιο το ποτάμι γεφύρι, αφού μετατόπισε την κοίτη του, παρασέρνοντας μάλιστα και την μικρότερη του καμάρα. Αυτό το στολίδι της λαϊκής ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής είναι δυστυχώς δυσπρόσιτο.
Είναι από τα μακρύτερα γεφύρια του Νομού. Το μήκος του φθάνει τα 85 μέτρα. Ο πρωτομάστορας μάλλον από το χωριό Πράμαντα. Αποτελείται από τέσσερα άνισα τόξα καλοχτισμένα, όπου ανάμεσά τους ανοίγονται τρία μακρόστενα ανακουφιστικά ανοίγματα. Η μεγάλη του καμάρα, από την οποία δεν περνάει τώρα ούτε σταγόνα νερό, έχει άνοιγμα 23,7 μέτρα και ύψος 8,7 μέτρα. Το κατάστρωμα έχει πλάτος 2,7 μέτρα, ακολουθεί την γραμμή των τόξων, είναι στρωμένο με καλντερίμι. Δεξιά και αριστερά υπάρχει χαμηλό κατεστραμμένο στηθαίο από κάθετες πέτρες. Το γεφύρι είναι πολύ στέρεα χτισμένο. Αυτό φαίνεται και από τη θαυμάσια αντηρίδα σε σχήμα τρίπλευρης σκάλας, και από το ότι το 1942 που βομβαρδίστηκε η μεγάλη καμάρα του, έμεινε όρθιο.
Το γεφύρι του Παπαστάθη χτίστηκε το 1746 με χρήματα που συγκέντρωσε με κόπο ο μοναχός Αγάπιος της Μονής Βίλιζας. Στοίχισε συνολικά 350 βενετικά φλουριά. Εκεί κοντά υπήρχε χάνι για τους ταξιδιώτες και τους αγωγιάτες. Το γεφύρι ένωνε μεταξύ άλλων τα Γιάννενα με Συρράκο, Καλαρρύτες. Ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης σε ένα διήγημά του περιγρά
φει μια διαδρομή μέσω γέφυρας Παπαστάθη.
(Τα στοιχεία για το γεφύρι Παπαστάθη από το βιβλίο ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ της Νίτσας Συνίκη – Παπακώστα, Έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων – Ιωάννινα 2002)
Άλλες πηγές αναφέρουν τα εξής για το γεφύρι:
Για την κατασκευή του γεφυριού υπάρχουν αρκετές παραδόσεις και διάφορες εκδοχές για το χορηγό και την ονομασία του (βλ. Καλούσιος, στη βιβλιογραφία).
Στις παραδόσεις αυτές αναφέρεται ότι χορηγός ήταν κάποιος ηγούμενος, αλλά γίνεται σύγχυση των μονών Κηπίνας και Βύλιζας. Κάποιες απ’ αυτές τις παραδόσεις επιχειρούν να ερμηνεύσουν και το όνομα του γεφυριού, θεωρώντας ότι Παπαστάθης ήταν το όνομα του ηγούμενου. Αναφέρεται επίσης ότι τα χρήματα που δόθηκαν για την κατασκευή του γεφυριού προέρχονταν από κάποιους ληστές, που θέλησαν να κλέψουν το μοναστήρι, αλλά με θαυματουργό τρόπο τράπηκαν σε φυγή και εγκατέλειψαν τα χρήματα.
Όταν πλημμυρίζει το ποτάμι, οι κάτοικοι των γύρω χωριών ισχυρίζονται ότι ακούν τις φωνές ενός αράπη κι ενός κόκκορα που, κατά την παράδοση, θάφτηκαν στη θεμελίωση του γεφυριού. Όταν χτιζόταν το γεφύρι ο Παπαστάθης έριξε λίρες στα θεμέλια
Ο ήχος της μπουλντόζας ακούστηκε στα πρώτα δυτικά σπίτια της Ανατολικής κοντά στο 1963.
Η διάβαση στο βράχο (μισό πέτρινο τούνελ) μεταξύ Ανατολικής - Βαθύπεδου ανοίχτηκε γύρω στο 1960 από τον Βαθυπεδιώτη Καράλη κρεμασμένο με σχοινιά στο βράχο να ανοίγει τρύπες με βαρύ κομπρεσσέρ για τα φουρνέλα. 
Μιά δασκαλοπαρέα στη διάβαση το 1965.
Ένα σχεδόν οικογενειακό στιγμιότυπο από την Ανατολική Κράψη. Ανάμεσά τους και ο τότε κοινοτικός γιατρός στην Ανατολική, Προκόπης Παπαδημητρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου